507
شهادت‌نامه امام حسين عليه السلام ج1

5 / 2

شهادت قيس بن مُسهِر صَيداوى‏

قيس بن مُسهِر۱ ، يكى از ياران امام حسين عليه السلام‏۲ بود كه در نهضت كوفه ، نقش بسيار فعّالى داشت . وى بارها از كوفه براى امام عليه السلام پيام بُرد و پيام امام عليه السلام را براى كوفيان، باز آورد . از جمله فعّاليت‏هاى اوست :
1 . رساندن دعوت‏نامه كوفيان به امام عليه السلام در مكّه ، همراه با چند تن ديگر ؛۳
2 . همراهى با مسلم عليه السلام در سفر به كوفه و رساندن نامه مسلم عليه السلام در مسير كوفه به امام عليه السلام جهت كسبِ تكليف ؛۴
3 . رساندن نامه مسلم عليه السلام از كوفه به امام عليه السلام در مكّه ؛۵
4 . همراهى با امام عليه السلام در سفر به كربلا و بردن نامه امام عليه السلام به كوفيان از محلّى به نام حاجِز ، كه در اين مأموريت ، توسّط حُصَين بن تميم (/ نُمَير) ، دستگير شد . وى به محض دستگيرى ، نامه را پاره كرد تا به دست دشمن نيفتد . وى سپس به دستور ابن زياد، از بالاى دارالحكومه به پايين پرتاب شد و شهيد گرديد .۶
نام وى در «زيارت رجبيه»۷ و «زيارت ناحيه» ، چنين آمده است :
السَّلامُ عَلى‏ قَيسِ بنِ مُسهِرٍ الصَّيداوِيِّ.
سلام بر قيس بن مسُهِر صَيداوى!۸

۵۱۱.الإرشاد : وقتى خبر آمدن حسين عليه السلام از مكّه به سمت كوفه ، به عبيد اللَّه بن زياد رسيد، حُصَين بن نُمَير ، رئيس شُرطه (نيروهاى امنيّتى) ، را فرستاد تا در قادسيه فرود آيد و سپاه را در ميان قادسيّه تا خَفّان و قادسيه تا قُطقُطانه بگستراند .
مردم گفتند: اين ، حسين است كه به سمت عراق مى‏رود. وقتى حسين عليه السلام به سرزمين حاجِر۹ در منطقه بَطن الرُّمّه‏۱۰ رسيد، قَيس بن مُسْهِر صيداوى (و گفته‏اند : برادر رضاعى‏اش عبد اللَّه بن يَقطُر) را نزد كوفيان فرستاد و نمى‏دانست كه مسلم بن عقيل - كه رحمت خداوند بر آن دو باد - به شهادت رسيده است. ايشان به همراه قيس ، نامه‏اى براى كوفيان فرستاد : «به نام خداوند بخشنده مهربان . از حسين بن على ، به برادران مؤمن و مسلمان . سلام عليكم ! خداوند يگانه را سپاس‏گزارم. امّا بعد . نامه مسلم بن عقيل به دستم رسيد و در آن، از رأى نيك شما و اجتماع شما بر يارى ما و طلب حقوق ما، خبر داد . از خداوند مى‏خواهم كه كارها را نيكو گردانَد و به شما بر اين كار ، پاداش بزرگ عنايت فرمايد .
من روز سه‏شنبه هشتم ذى حجّه، روز تَرويَه ، از مكّه به سوى شما حركت كردم. وقتى فرستاده‏ام نزد شما رسيد ، به كارها سرعت ببخشيد و جدّيت كنيد . همانا كه من، همين روزها نزد شما مى‏آيم . سلام و رحمت خداوند بر شما باد!» .
مسلم ، 27 شب پيش از شهادت ، براى حسين عليه السلام نامه نوشت و كوفيان هم نامه نوشتند كه: «در اين جا يكصد هزار شمشير ، آماده است. تأخير نفرما».
قيس بن مُسهِر، با نامه حسين عليه السلام به سمت كوفه حركت كرد تا به قادسيّه رسيد . حُصَين بن نُمَير ، او را دستگير كرد و نزد عبيد اللَّه بن زياد فرستاد. عبيد اللَّه به قيس گفت: بالا [ى منبر يا قصر ]برو و حسين بن على ، آن دروغگو ، را دشنام بده .
قيس ، بالا رفت و حمد و ثناى خدا را به جاى آورد و گفت: اى مردم! اين ، حسين بن على ، بهترين بنده خدا و پسر فاطمه دختر پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله است و من ، فرستاده او به سوى شمايم . او را اجابت كنيد .
سپس عبيد اللَّه بن زياد و پدرش را لعنت كرد و براى على بن ابى طالب عليه السلام ، استغفار نمود و بر او درود فرستاد. عبيد اللَّه، دستور داد او را از بالاى قصر ، پرتاب كنند . او را پرتاب كردند و قطعه قطعه شد .
و گزارش شده كه او، دست‏بسته بر زمين افتاد و استخوان‏هايش شكست ؛ ولى هنوز جان داشت . مردى به نام عبد الملك بن عُمَير لَخمى آمد و او را كشت . به اين كار او، اعتراض شد . او در پاسخ گفت: خواستم راحتش كنم .۱۱

1.جمهرة أنساب العرب : ص ۱۹۵ ، الإصابة : ج ۶ ص ۲۳۳ .

2.رجال الطوسى : ص ۱۰۴ .

3.ر . ك : ص ۳۰۴ (فصل سوم / نامه كوفيان به امام عليه السلام و دعوت او به قيام) .

4.ر . ك : ص ۳۱۲ (فصل سوم / فرستاده شدن نماينده ويژه امام عليه السلام به همراه نامه به كوفه) و ص ۳۲۸ (فصل چهارم / گزارش‏هايى در باره رخدادها در مسير كوفه) .

5.ر . ك : ص ۳۷۵ (فصل چهارم / نامه مسلم به امام عليه السلام براى آمدن به كوفه).

6.ر . ك : ص ۶۳۲ (فصل هفتم / نامه امام عليه السلام به مردم كوفه از منزلگاه حاجِر در بطن الرُّمَّه و شهادت فرستاده امام عليه السلام) .

7.ر . ك : دانش‏نامه امام حسين عليه السلام : ج ۱۲ ص ۱۲۱ (بخش سيزدهم / فصل دوازدهم / زيارت امام عليه السلام در اوّل رجب) .

8.ر . ك : ج ۲ ص ۹۱۶ (بخش هشتم / فصل پنجم / زيارت دوم ، به روايت الإقبال) .

9.محلّى قبل از معدن نقره (معجم البلدان : ج ۲ ص ۲۰۴ . نيز ، ر. ك: نقشه شماره ۳ در پايان جلد ۲) .

10.منطقه‏اى معروف در نجد (معجم البلدان : ج ۱ ص ۴۴۹ . نيز ، ر. ك: نقشه شماره ۳ در پايان جلد ۲) .

11.لَمّا بَلَغَ عُبَيدَ اللَّهِ بنَ زِيادٍ إقبالُ الحُسَينِ عليه السلام مِن مَكَّةَ إلَى الكوفَةِ ، بَعَثَ الحُصَينَ بنَ نُمَيرٍ صاحِبَ شُرَطِهِ حَتّى‏ نَزَلَ القادِسِيَّةِ ، ونَظَّمَ الخَيلَ بَينَ القادِسِيَّةِ إلى‏ خَفّانَ ، وما بَينَ القادِسِيَّةِ إلَى القُطقُطانَةِ . وقالَ النّاسُ : هذَا الحُسَينُ عليه السلام يُريدُ العِراقَ . ولَمّا بَلَغَ الحُسَينُ عليه السلام الحاجِرَ مِن بَطنِ الرُّمَّةِ ، بَعَثَ قَيسَ بنَ مُسهِرٍ الصَّيداوِيَّ - ويُقالُ : بَل بَعَثَ أخاهُ مِنَ الرَّضاعَةِ عَبدَ اللَّهِ بنَ يَقطُرَ - إلى‏ أهلِ الكوفَةِ ، ولَم يَكُن عليه السلام عَلِمَ بِخَبَرِ مُسلِمِ بنِ عَقيلٍ رَحمَةُ اللَّهِ عَلَيهِما ، وكَتَبَ مَعَهُ إلَيهِم : بِسمِ اللَّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ ، مِنَ الحُسَينِ بنِ عَلِيٍّ إلى‏ إخوانِهِ مِنَ المُؤمِنينَ وَالمُسلِمينَ ، سَلامٌ عَلَيكُم ، فَإِنّي أحمَدُ إلَيكُمُ اللَّهَ الَّذي لا إلهَ إلّا هُوَ . أمّا بَعدُ : فَإِنَّ كِتابَ مُسلِمِ بنِ عَقيلٍ جاءَني يُخبِرُ فيهِ بِحُسنِ رَأيِكُم ، وَاجتِماعِ مَلَئِكُم عَلى‏ نَصرِنا وَالطَّلَبِ بِحَقِّنا ، فَسَأَلتُ اللَّهَ أن يُحسِنَ لَنَا الصَّنيعَ ، وأن يُثيبَكُم عَلى‏ ذلِكَ أعظَمَ الأَجرِ ، وقَد شَخَصتُ إلَيكُم مِن مَكَّةَ يَومَ الثَّلاثاءِ ، لِثَمانٍ مَضَينَ مِن ذِي الحِجَّةِ ، يَومَ التَّروِيَةِ ، فَإِذا قَدِمَ عَلَيكُم رَسولي فَانكَمِشوا في أمرِكُم وجِدّوا ، فَإِنّي قادِمٌ عَلَيكُم في أيّامي هذِهِ ، وَالسَّلامُ عَلَيكُم ورَحمَةُ اللَّهِ . وكانَ مُسلِمٌ كَتَبَ إلَيهِ قَبلَ أن يُقتَلَ بِسَبعٍ وعِشرينَ لَيلَةً ، وكَتَبَ إلَيهِ أهلُ الكوفَةِ : إنَّ لَكَ هاهُنا مِئَةَ ألفِ سَيفٍ ، فَلا تَتَأَخَّر . فَأَقبَلَ قَيسُ بنُ مُسهِرٍ إلَى الكوفَةِ بِكِتابِ الحُسَينِ عليه السلام ، حَتّى‏ إذَا انتَهى‏ إلَى القادِسِيَّةِ ، أخَذَهُ الحُصَينُ بنُ نُمَيرٍ فَأَنفَذَهُ إلى‏ عُبَيدِ اللَّهِ بنِ زِيادٍ ، فَقالَ لَهُ عُبَيدُ اللَّهِ : اِصعَد فَسُبَّ الكَذّابَ الحُسَينَ بنَ عَلِيٍّ . فَصَعِدَ قَيسٌ ، فَحَمِدَ اللَّهَ وأثنى‏ عَلَيهِ ، ثُمَّ قالَ : أيُّهَا النّاسُ ، إنَّ هذَا الحُسَينَ بنَ عَلِيٍّ عليه السلام خَيرُ خَلقِ اللَّهِ ، ابنُ فاطِمَةَ بِنتِ رَسولِ اللَّهِ ، وأنَا رَسولُهُ إلَيكُم فَأَجيبوهُ . ثُمَّ لَعَنَ عُبَيدَ اللَّهِ بنَ زِيادٍ وأباهُ ، وَاستَغفَرَ لِعَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ عليه السلام وصَلّى‏ عَلَيهِ ، فَأَمَرَ بِهِ عُبَيدُ اللَّهِ أن يُرمى‏ بِهِ مِن فَوقِ القَصرِ ، فَرَمَوا بِهِ فَتَقَطَّعَ . ورُوِيَ أنَّهُ وَقَعَ إلَى الأَرضِ مَكتوفاً ، فَتَكَسَّرَت عِظامُهُ وبَقِيَ بِهِ رَمَقٌ ، فَجاءَ رَجُلٌ يُقالُ لَهُ عَبدُ المَلِكِ بنُ عُمَيرٍ اللَّخمِيُّ فَذَبَحَهُ ، فَقيلَ لَهُ في ذلِكَ وعِيبَ عَلَيهِ ، فَقالَ : أرَدتُ أن اُريحَهُ! (الإرشاد : ج ۲ ص ۶۹ ، مثير الأحزان : ص ۴۲) .


شهادت‌نامه امام حسين عليه السلام ج1
506

۵۰۷.الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة) : عبد اللَّه بن بُقْطُر ، همشير حسين عليه السلام، در كوفه به شهادت رسيد . او از بالاى قصر پرتاب شد و جان داد. او كسى است كه شاعر در باره‏اش گفته است: و ديگرى كه از بالاى بلندى پرتاب شد تا كشته شد .۱

۵۰۸.المناقب ، ابن شهرآشوب : ابن زياد ، وقتى پس از عيادت شريك بن اَعوَر به قصر باز گشت ، مالك بن يَربوع تميمى ، نزد او آمد و نامه‏اى را كه از عبد اللَّه يَقطُر گرفته بود ، به وى داد. در نامه ، چنين نوشته شده بود: «به: حسين بن على . امّا بعد ، به راستى به تو اطّلاع مى‏دهم كه اين تعداد از كوفيان ، با تو بيعت كرده‏اند . وقتى نامه‏ام به تو رسيد ، بشتاب، بشتاب ؛ چرا كه مردم با تو هستند و رأى و نظرى مثبت به يزيد ندارند» .
آن گاه ابن زياد ، دستور كشتن عبد اللَّه را صادر كرد.۲

۵۰۹.الثقات، ابن حبّان : عبد اللَّه بن بُقطُر ، همشير حسين بن على بن ابى طالب عليه السلام، در روز عاشورا جان سپرد. نيز گفته شده : او به كوفه برده شد و از بالاى قصر ، پرتاب شد ، يا اين كه در بند كشيده شد و پاهايش شكست . آن گاه مردى از كوفيان برخاست و گردنش را زد.۳

۵۱۰.البداية و النهاية : از كسانى كه با حسين عليه السلام در كربلا به شهادت رسيدند، برادر رضاعى ايشان، عبد اللَّه بن بُقْطُر بود. برخى گفته‏اند: پيش از اين به شهادت رسيد ؛ چرا كه [امام حسين عليه السلام‏] او را به همراه نامه‏اى به نزد كوفيان فرستاد. او را [دستگير كرده،] نزد ابن زياد بردند و وى، او را كشت.۴

ر . ك : ص 653 (فصل هفتم / رسيدن خبر شهادت عبد اللَّه بن يقطر در منزلگاه زباله).

1.وعَبدُ اللَّهِ بنُ بُقطُرٍ ، رَضيعٌ لِلحُسَينِ عليه السلام ، قُتِلَ بِالكوفَةِ ، رُمِيَ بِهِ مِن فَوقِ القَصرِ فَماتَ ، وهُوَ الَّذي قيلَ فيهِ : «وآخَرُ يَهوي مِن طَمارِ قَتيلُ» (الطبقات الكبرى / الطبقة الخامسة من الصحابة : ج ۱ ص ۴۷۸) .

2.فَلَمّا دَخَلَ [ابنُ زِيادٍ] القَصرَ [بَعدَ عِيادَةِ شَريكِ بنِ الأَعورِ] ، أتاهُ مالِكُ بنُ يَربوعٍ التَّميمِيُّ بِكِتابٍ أخَذَهُ مِن يَدَي عَبدِ اللَّهِ بنِ يَقطُرَ ، فَإِذا فيهِ : لِلحُسَينِ بنِ عَلِيٍّ ، أمّا بَعدُ : فَإِنّي اُخبِرُكَ أنَّهُ قَد بايَعَكَ مِن أهلِ الكوفَةِ كَذا ، فَإِذا أتاكَ كِتابي هذا فَالعَجَلَ العَجَلَ ، فَإِنَّ النّاسَ مَعَكَ ولَيسَ لَهُم في يَزيدَ رَأيٌ ولا هَوىً . فَأَمَرَ ابنُ زِيادٍ بِقَتلِهِ (المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۴ ص ۹۲ ، بحار الأنوار : ج ۴۴ ص ۳۴۳) .

3.قُبِضَ عَلى‏ عَبدِ اللَّهِ بنِ بُقطُرٍ رَضيعِ الحُسَينِ بنِ عَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ عليه السلام في ذلِكَ اليَومِ [أي في يَومِ عاشوراءَ] ، وقيلَ : حُمِلَ إلَى الكوفَةِ ثُمَّ رُمِيَ بِهِ مِن فَوقِ القَصرِ ، أو قيدَ فَانكَسَرَت رِجلُهُ ، فَقامَ إلَيهِ رَجُلٌ مِن أهلِ الكوفَةِ وضَرَبَ عُنُقَهُ (الثقات ، ابن حبّان : ج ۲ ص ۳۱۰) .

4.ومِمَّن قُتِلَ مَعَ الحُسَينِ عليه السلام بِكَربَلاءَ ، أخوهُ مِنَ الرَّضاعَةِ عَبدُ اللَّهِ بنُ بُقطُرٍ ، وقَد قيلَ : إنَّهُ قُتِلَ قَبلَ ذلِكَ ، حَيثُ بَعَثَ مَعَهُ كِتاباً إلى‏ أهلِ الكوفَةِ ، فَحُمِلَ إلَى ابنِ زِيادٍ فَقَتَلَهُ (البداية و النهاية : ج ۸ ص ۱۸۹) .

تعداد بازدید : 151654
صفحه از 873
پرینت  ارسال به