1 / 14

روز محاصره حسين عليه السلام و يارانش‏

۷۹۹.الكافى- به نقل از عبد الملك -: از امام صادق عليه السلام ، از روزه روزهاى تاسوعا و عاشورا در ماه محرّم پرسيدم. فرمود: «تاسوعا ، روزى است كه حسين و يارانش - كه خدا از ايشان ، خشنود باد - ، در كربلا ، محاصره شدند و سپاه شام ، بر گِرد او جمع شدند و فرود آمدند . ابن مرجانه و عمر بن سعد ، از وفور و فراوانىِ سپاهيان ، شادمان شدند و در اين روز ، حسين عليه السلام و يارانش را - كه خدا از ايشان خشنود باد - ، ناتوان شمردند و يقين كردند كه كسى به يارى حسين عليه السلام نمى‏آيد و عراقيان ، به او كمكى نمى‏دهند . پدرم فداى ناتوانْ شمرده شده غريب باد !»
سپس فرمود : «امّا روز عاشورا، روزى است كه مصيبت حسين عليه السلام و بر خاك افتادن او ميان يارانش ، پيش آمد و يارانش نيز برهنه ، بر گِرد او بر زمين افتاده بودند . آيا در چنين روزى، روزه مى‏گيرند ؟ به پروردگار خانه حرام سوگند كه هرگز ، روا نيست !» .^۱

1 / 15

حيله شمر براى جدايى انداختن ميان امام عليه السلام و برادرش عبّاس عليه السلام‏

۸۰۰.تاريخ الطبرى- به نقل از عبد اللَّه بن شَريك عامرى -: هنگامى كه شمر بن ذى الجوشن ، نامه را [ از ابن زياد براى ابن سعد ]گرفت، او و عبد اللَّه بن ابى مُحِل برخاستند. عمّه ابن ابى مُحِل ، اُمّ البنين [ مادر عبّاس عليه السلام ] ، دختر حِزام، همسر على بن ابى طالب عليه السلام بود كه عبّاس عليه السلام، عبد اللَّه، جعفر و عثمان را براى او به دنيا آورد. عبد اللَّه بن ابى مُحِلّ بن حِزام بن خالد بن ربيعة بن وحيد بن كعب بن عامر بن كِلاب گفت: خداوند ، [كار ]امير را به سامان آوَرَد! پسران خواهر ما همراه حسين هستند . اگر موافقى، امان‏نامه‏اى براى آنان بنويس .
گفت : باشد ؛ با كمال ميل !
آن گاه ، به مُنشى‏اش فرمان داد و امان‏نامه‏اى براى آنان نوشت و عبد اللَّه بن ابى مُحِل ، آن امان‏نامه را با غلامش به نام كُزمان ، فرستاد. هنگامى كه او بر آنان در آمد ، آنان را فرا خواند و گفت : اين ، امانى است كه دايى‏تان براى شما فرستاده است .
آن جوانان ( فرزندان امّ البنين ) ، به او گفتند: به دايى‏مان ، سلام برسان و به او بگو: ما نيازى به امانِ تو نداريم ، امان خدا ، بهتر از امانِ فرزند سميّه است .
شمر بن ذى الجوشن ، با نامه عبيد اللَّه بن زياد به عمر بن سعد، به سوى او آمد . چون بر او در آمد و نامه را خواند، عمر به او گفت: واى بر تو ! چه مى‏خواهى ؟ خدا ، از خانه‏ات دورت بدارد (آواره گردى) و آنچه را برايم آورده‏اى ، زشت گردانَد ! به خدا سوگند ، گمان مى‏كنم كه تو مانع شده‏اى تا آنچه را به او نوشته بودم ، بپذيرد. كارِ ما را تباه كردى . ما اميد داشتيم كه كار ، سامان پذيرد . به خدا سوگند، حسين ، تسليم نمى‏شود . جانى غيرتمند در وجودش نهفته است .
شمر به او گفت: به من بگو كه چه مى‏كنى ؟ آيا فرمانِ اميرت را اجرا مى‏كنى و دشمنش را مى‏كُشى ؟ اگر نه ، سپاه و لشكر را به من ، وا گذار .
عمر گفت: هرگز به تو واگذار نمى‏كنم و خودم كار را به انجام مى‏رسانم ! تو هم كارى را به عهده بگير و فرمانده پيادگان باش .
عمر ، پنج‏شنبه شب، نُه روز از محرّم گذشته ، حركت كرد [ و حمله كرد ] . شمر نيز آمد تا جلوى ياران حسين عليه السلام ايستاد و گفت: خواهرزادگان ما كجا هستند ؟
عبّاس عليه السلام و جعفر و عثمان، فرزندان على عليه السلام ، بيرون آمدند و به او گفتند: چه مى‏خواهى و در پى چه هستى ؟
گفت: شما - اى خواهرزادگانم - ، در امان هستيد .
آن جوانان به او گفتند : خداوند ، تو و امانت را لعنت كند! اگر تو دايىِ ما هستى ، به ما امان مى‏دهى ، در حالى كه فرزند پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله در امان نيست ؟!^۲

۷۹۸.مقتل الحسين عليه السلام، خوارزمى: عمر بن سعد ، به لشكرگاه خود باز گشت . نامه‏اى از ابن زياد ، در سرزنش و ناتوان شمردن او آمد كه مى‏گفت: [علّت‏] اين تأخير چيست ؟ دقّت كن ! اگر حسين و يارانش ، بيعت كردند و به حكم من ، گردن نهادند ، آنها را دستْ‏بسته ، به سوى من روانه كن ، و اگر از اين كار ، خود دارى كردند، با آنان بجنگ و آنها را بكُش و مُثله‏شان كن كه سزامندِ اين هستند . نيز چون حسين را كُشتى ، بر پشت و شكمش ، اسب بتازان كه او نافرمان و بُريده [ از امّت ] و بُرَنده‏[ ى رَحِم ] و ستمكار است . اگر چنين كردى، پاداش مطيعِ گوش به فرمان را به تو مى‏دهيم ، و اگر خوددارى ورزيدى ، از لشكر و سپاه ما ، كنار برو و سپاه و لشكر را به شمر بن ذى الجوشن بسپار كه او از تو ، استوارْ انديش‏تر و استوارگام‏تر است .
و غير از او ( راوى متن پيشين ) گفته‏اند: عبيد اللَّه بن زياد ، حُوَيرة بن يزيد تَميمى را فرا خواند و گفت: چون نامه‏ام را به عمر بن سعد رساندى، اگر فوراً به نبرد با حسين برخاست كه خوب است . اگر چنين نكرد ، او را بگير و در بند كن و شهر بن حَوشَب را بخوان تا فرمانده لشكر باشد .
نامه ، رسيد و در نامه ، چنين آمده بود : «اى ابن سعد ! من ، تو را براى همدمىِ حسين نفرستاده‏ام ! پس چون نامه‏ام به تو رسيد، حسين را مخيّر كن كه يا به سوى من بيايد و يا با او بجنگى» .
عمر بن سعد ، همان لحظه برخاست و اين را به حسين عليه السلام ، خبر داد . حسين عليه السلام به او فرمود : «تا فردا ، به من فرصت بده».^۱