سنّ او را هنگام شهادت ، نوزده سال ذكر كرده‏اند ؛^۱ ليكن برخى گفته‏اند كه او هفده ساله بوده‏^۲ و طبق نقل برخى ، 29 سال ،^۳ داشته است . با توجّه به اين كه امير مؤمنان عليه السلام در سال چهلم هجرى به شهادت رسيد ، وى بايد در جريان عاشورا ، حدّاقل بيست ساله بوده باشد ، مگر اين كه هنگام شهادت امام على عليه السلام ، مادرش تازه به او باردار شده باشد كه در اين صورت ، نوزده ساله بودن او نيز قابل قبول خواهد بود . وى در روز عاشورا ، با خواندن اين رَجَز، به دشمنْ حمله كرد و به خيل شهدا پيوست :

من ، جعفرم ، صاحب افتخارات‏فرزند علىِ نيك و بخشنده .
با نيزه جولان دهنده ، از حسين عليه السلام دفاع مى‏كنم‏و نيز با شمشير برّاقِ درخشنده .^۴
قاتل وى را برخى هانى بن ثُبَيت‏^۵ و برخى خولى بن يزيد اَصبَحى‏^۶ دانسته‏اند . نام وى در «زيارت رجبيّه» آمده است .^۷ در «زيارت ناحيه مقدّسه» هم مى‏خوانيم:
السَّلامُ عَلى‏ جَعفَرِ بنِ أميرِ المُؤمِنينَ ، الصّابِرِ بِنَفسِهِ مُحتَسِباً ، وَالنّائي عَنِ الأَوطانِ مُغتَرِباً ، المُستَسلِمِ لِلقِتالِ ، المُستَقدِمِ لِلنِّزالِ ، المَكثورِ بِالرِّجالِ ، لَعَنَ اللَّهُ قاتِلَهُ هانِئَ بنَ ثُبَيتٍ الحَضرَمِىَّ .
سلام بر جعفر ، پسر امير مؤمنان ؛ همان شكيبايى كه كارش را براى خدا انجام داد ، همان كه دور از وطن و غريب ، تسليمِ نبرد شد ، و پيش‏گام در نبرد بود و مغلوبِ مهاجمان گرديد ! خداوند ، قاتلش هانى بن ثُبَيت حَضرَمى را لعنت كند !^۸

۱۰۲۷.المناقب ، ابن شهرآشوب : سپس برادر عباس عليه السلام ، جعفر ، به ميدان پا نهاد و اين شعر را سرود :

من ، جعفرِ صاحب بزرگوارى‏ام‏فرزند علىِ نيك و بخشنده .
آن وصىّ بلندمرتبه و حاكم‏جعفر [ طيّار ] ، مرا از داشتن عمو و دايى ، كفايت مى‏كند .
از حسين ، آن بخشنده همچون باران ، حمايت مى‏كنم .
خولى اَصبَحى ، به او تيرى زد كه به شَقيقه يا چشمش خورد [ و او را كُشت ] .^۹

(بزرگِ چادرنشينان) ، پسر عُبَيد بن حارث ، همان [حارثِ ]مُقاعِس ، بوده است و مادر او (مادر عُمَيره) ، عَناق ، دختر عِصام بن سِنان بن خالد بن مِنقَر بوده است و مادر او (مادر عَناق) ، دختر سُفيان بن خالد بن عُبَيد بن مُقاعِس بن عمرو بن كعب بن سعد بن زيد مناة بن تميم ، بوده است . شاعر ، اين شعر را براى سَلْم [ از نياكان ابو بكر بن على عليه السلام ]گفته است :

برخى ، خود را بزرگ مى‏شِمُرند ، ولى بزرگ نيستند .بزرگِ خجسته ، سَلْم بن جَندَل است .
از امام باقر عليه السلام - در سندى كه پيش‏تر گذشت - ، نقل شده است كه مردى از قبيله هَمْدان ، او را كُشت . مدائنى نيز آورده است كه او را در جوى آبى ، كشته يافتند و معلوم نشد كه چه كسى او را كُشته است .^۱

۱۰۲۶.الإرشاد- در يادكردِ فرزندان امير مؤمنان عليه السلام -: محمّد اصغر - كه كُنيه‏اش ابو بكر بود - و عبيد اللَّه ، كه با برادرشان حسين عليه السلام در كربلا ، شهيد شدند . مادر آنها ، ليلا ، دختر مسعود دارِمى بود .^۲

5/ 2

جعفر بن على‏

جعفر بن على‏^۳ ،^۴ آخرين برادر تنىِ عبّاس عليه السلام بود كه در كربلا ، به شهادت رسيد . بيشتر منابع ،