211
شهادت‌نامه امام حسين عليه السلام 2

نام وى در «زيارت رجبيّه» نيامده است .۱

۱۰۶۴.تاريخ الطبرى -به نقل از هشام- : محمّد بن على بن ابى طالب - كه مادرش اُم وَلَد (كنيز) بود - ،۲ به دست مردى از بنى اَبان بن دارِم ، كشته شد .۳

۱۰۶۵.تاريخ الطبرى : امير مؤمنان ، على عليه السلام ، اسماء بنت عُمَيس خَثعَمى را به همسرى برگُزيد و او - آن گونه كه به نقل از هشام بن محمّد به من رسيده است - ، يحيى و محمّد اصغر را برايش به دنيا آورد . نيز راوى برايم گفت كه : از آن دو نسلى نمانْد ... .
همچنين برخى راويان مى‏گويند : مادر محمّد اصغر ، اُمّ وَلَد (كنيز)۴ بوده است .
واقدى نيز در اين باره ، چنين گفته است . نيز آمده كه : محمّد اصغر ، همراه حسين عليه السلام ، كشُته شد .۵

۱۰۶۶.المناقب ، ابن شهرآشوب : گفته مى‏شود : محمّد اصغر ، فرزند على بن ابى طالب عليه السلام ، به دليل بيمار بودن ، [ در كربلا ]كشته نشد . نيز گفته مى‏شود : مردى از بنى دارِم ، به او تير زد و وى را كُشت .۶

۱۰۶۷.تاريخ خليفة بن خيّاط : ابو عُبيده و ابو الحسن، نقل كرده‏اند كه همراه حسين بن على عليه السلام ، عبّاس اصغر و محمّدِ اصغر ، دو پسر على بن ابى طالب عليه السلام نيز كشته شدند . مادر آن دو ، لُبابه ، دختر عبيد اللَّه بن عبّاس [بن عبد المطّلب ]بود . البته ابو الحسن گفته است كه : مادر محمّد بن على ، اُمّ وَلَد (كنيز)

1.در زيارت رجبيّه به روايت المزار شهيد اوّل (ص‏۱۴۹)، «ابو بكر محمّد» آمده(ر.ك: ص‏۱۸۰ «ابو بكر بن على عليه السلام»).

2.در برخى نقل‏ها، نام مادر وى را «ورقاء» گفته‏اند (أنساب الأشراف : ج ۲ ص ۴۱۳) و در برخى نقل‏ها نيز نام وى ، «محمّد الأصغر» آمده است (نسب قريش : ص ۴۴ ، الطبقات الكبرى : ج ۳ ص ۲۰) .

3.قُتِلَ مُحَمَّدُ بنُ عَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ عليه السلام - واُمُّهُ اُمُّ وَلَدٍ - قَتَلَهُ رَجُلٌ مِن بَني أبانِ بنِ دارِمٍ (تاريخ الطبرى: ج ۵ ص ۴۶۸، الطبقات الكبرى / الطبقة الخامسة من الصحابة: ج ۱ ص ۴۷۶) .

4.اُمّ وَلَد ، به كنيزى گفته مى‏شود كه از ارباب خويش ، صاحب فرزند شده است . چنين كنيزى ، به سبب تولّد فرزند ، بر اساس احكام اسلام ، «آزاد» محسوب مى‏شود .

5.وتَزَوَّجَ [أميرُ المُؤمِنينَ الإِمامُ عَلِيٍّ عليه السلام ]أسماءَ ابنَةَ عُمَيسٍ الخَثعَمِيَّةَ، فَوَلَدَت لَهُ - فيما حُدِّثْتُ عَن هِشامِ بنِ مُحَمَّدٍ - يَحيى‏ ومُحَمَّداً الأَصغَرَ، وقالَ: لا عَقِبَ لَهُما... . ويَقولُ بَعضُهُم: مُحَمَّدٌ الأَصغَرُ لِاُمِّ وَلَدٍ، وكَذلِكَ قالَ الواقِدِيُّ في ذلِكَ، وقالَ: قُتِلَ مُحَمَّدٌ الأَصغَرُ مَعَ الحُسَينِ عليه السلام (تاريخ الطبرى: ج ۵ ص ۱۵۴، الكامل فى التاريخ : ج ۲ ص ۴۴۰) .

6.يُقالُ: لَم يُقتَل مُحَمَّدُ الأَصغَرُ بنُ عَلِيِّ بنِ أبي طالِبٍ لِمَرَضِهِ، ويُقالُ: رَماهُ رَجُلٌ مِن بَني دارِمٍ فَقَتَلَهُ (المناقب ، ابن شهرآشوب: ج ۴ ص ۱۱۳، بحار الأنوار: ج ۴۵ ص ۶۳) .


شهادت‌نامه امام حسين عليه السلام 2
210

5/ 6

محمّد بن على‏

بسيارى از منابع ، محمّد بن على را نيز از شهداى كربلا شمرده‏اند۱ و برخى ، لقب وى را «اصغر» آورده‏اند .۲
بر پايه برخى از گزارش‏ها ، نام مادر وى ، اسماء بنت عُمَيس خَثعَمى است و برخى گفته‏اند كه مادرش اُمّ وَلَد (كنيز)۳ بوده است .۴
سنّ محمّد در هنگام شهادت ، 22 سال گزارش شده‏۵ و قاتلش ، مردى از طايفه اَبان بن دارِم بوده است ؛ امّا به گزارش ابن شهرآشوب ، او به دليل بيمار بودن ، در كربلا كشته نشد .
در «زيارت ناحيه مقدّسه» آمده است :
السَّلامُ عَلى‏ مُحَمَّدِ بنِ أميرِ المُؤمِنينَ ، قَتيلِ الإِيادِيِّ الدّارِمِيِّ لَعَنَهُ اللَّهُ و ضاعَفَ عَلَيهِ العَذابَ الأَليمَ ، وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَيكَ يا مُحَمَّدُ وَ عَلى‏ أهلِ بَيتِكَ الصّابِرينَ .
سلام بر محمّد ، پسر امير مؤمنان ؛ كُشته شده [ به دستِ ] اِيادى دارِمى ، كه خدا ، او را لعنت كند و بر عذاب دردناك او بيفزايد ! درودهاى خدا بر تو - اى محمّد - و بر خانواده شكيبايت !۶

1.تاريخ الطبري : ج ۵ ص ۴۴۹ ، أنساب الأشراف : ج ۳ ص ۴۲۲ .

2.ر . ك : ص ۲۱۱ ح ۱۰۶۵ و ص ۲۱۱ ح ۱۰۶۷ .

3.اُمّ وَلَد : كنيز آزاد شده بر اثر بچّه‏دار شدن از مولا .

4.مقاتل‏الطالبيّين : ص ۹۰ ؛ رجال‏الطوسى : ص ۱۰۵ .

5.لباب الأنساب : ج ۱ ص ۴۰۰.

6.ر . ك : ص ۹۱۱ ح ۲۱۱۰ (زيارت دوم، به روايت الإقبال) .

تعداد بازدید : 132261
صفحه از 992
پرینت  ارسال به