را آوردند ، در حضور عبيد اللَّه بن زياد بودم . او شروع به زدن با چوب‏دستى‏اش بر دندان‏هاى حسين عليه السلام كرد و مى‏گفت : حسين ، دندان‏هاى زيبايى داشته است !
[با خود] گفتم : به خدا سوگند ، رسوايت مى‏كنم . سپس [برخاستم و] گفتم : ديدم پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله جاى [ضربه‏هاى‏] چوب‏دستى‏ات را بر دهان او ، مى‏بوسد .^۱

۱۵۲۳.صحيح البخارى- به نقل از محمّد ، از اَنَس بن مالك -: سرِ حسين بن على عليه السلام را براى عبيد اللَّه بن زياد آوردند و در تَشتى نهادند . ابن زياد ، [بر آن ]مى‏زد و دندان‏هاى او را نيكو مى‏شمرد .
او شبيه‏ترينِ مردم به پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله بود و [مَحاسنش‏] خَضابِ مِشكى شده بود .^۲

۱۵۲۴.سُنَنُ التِّرمِذى- به نقل از انس بن مالك -: نزد ابن زياد بودم كه سر حسين عليه السلام را آوردند و ابن زياد شروع به زدن با چوب‏دستى‏اش بر بينىِ او كرد و مى‏گفت : به اين زيبايى نديده بودم !
گفتم : هان كه او شبيه‏ترينشان به پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله بود .^۳

6 / 10

رويارويى ابن زياد و زينب عليها السلام‏

۱۵۲۵.الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة) : اسيران را نزد عبيد اللَّه بن زياد آوردند و عبيد اللَّه گفت : اين زن كيست؟
گفتند : زينب ، دختر على بن ابى‏طالب است .
ابن زياد گفت : ديدى خدا با خاندانت چه كرد؟
زينب عليها السلام گفت : «شهادت ، برايشان مقدّر شده بود و آنان به سوى شهادتگاهشان شتافتند ، و خدا به زودى ، ما و تو و ايشان را گِرد مى‏آورد» .

۱۵۲۰.شرح الأخبار- به نقل از حزام بن عثمان -: سرِ حسين عليه السلام را براى عبيد اللَّه بن زياد آوردند . زيد بن اَرقَم نزد او بود و ابن زياد با چوب‏دستى‏اش بر دندان‏هاى پيشِ حسين عليه السلام مى‏زد و مى‏گفت : چه قدر دندان‏هاى ابا عبد اللَّه ، زيباست !
زيد بن اَرقَم - كه ابن زياد ، او را كنار خود بر تخت نشانده بود - گفت : چوب‏دستى‏ات را دور كن . آيا آن را بر جايى فرود مى‏آورى كه بسى ديده‏ام پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله لبانش را بر آن جا مى‏نهد؟!
عبيد اللَّه به او گفت : تو خرفت شده‏اى .
زيد بن اَرقَم ، از تخت ، پايين پريد و بر زمين قرار گرفت و گفت : گواهى مى‏دهم كه پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله را در حالى ديدم كه حسن را بر پاى راست [خود ]نشانده و دست راستش را بر سرِ حسن نهاده است و حسين را بر پاى چپ نشانده و دست چپش را بر سرِ حسين نهاده و مى‏گويد : «خدايا ! اين دو را با صالح مؤمنان ، به تو مى‏سپارم» . اگر مؤمن هستى ، سپرده پيامبر خدا را چگونه محافظت كردى؟!^۱

۱۵۲۱.تذكرة الخواص : هشام بن محمّد مى‏گويد : هنگامى كه سر [حسين عليه السلام‏] را پيشِ روى ابن زياد گذاشتند ، پيشگوى او به وى گفت : برخيز و پايت را بر دهان دشمنت بگذار!
ابن زياد ، برخاست و پا بر دهان سرِ بريده گذاشت و به زيد بن اَرقَم گفت : چه نظرى دارى؟
گفت : به خدا سوگند ، پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله را ديدم كه دهانش را بر همان جايى نهاده كه تو پايت را نهاده‏اى .^۲

6 / 9

احتجاج اَنَس بن مالك با ابن زياد

۱۵۲۲.الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة)- به نقل از اَنَس بن مالك -: هنگامى كه سرِ حسين عليه السلام