و نيز روايت شده كه وقتى كاروان اسيران را به شام بردند ، آنها در دمشق به مدّت يك ماه در جايى ماندند كه از گرما و سرما ، در امان نبودند و صورت قضيّه ، مقتضى است كه اهل بيت ، تا رسيدن به عراق يا مدينه ، بيش از چهل روز از زمان شهادت، تأخير داشتهاند . پس عبورشان از كربلا در بازگشت (از شام) ، شدنى است ؛ ولى در بيستم صفر نمىتوانند رسيده باشند .۱
با تأمّل در اين سخن ، روشن مىشود كه ميان كلام سيّد ابن طاووس در اين جا با آنچه در كتاب الملهوف نقل كرده كه خاندان امام حسين عليه السلام در بازگشت از شام ، از كربلا عبور كردهاند ، تعارضى وجود ندارد .
آنچه ايشان بعيد مىداند ، رسيدن اهل بيت امام عليه السلام در اربعين سال 61 هجرى (اربعين اوّل) به كربلاست ، نه مطلقِ عبور آنها از آن جا . بنا بر اين ، آنچه گفته شده كه سيّد ابن طاووس در كتاب الإقبال از سخن خود در الملهوف عدول كرده ،۲ صحيح نيست و ناشى از عدم تأمّل در كلام ايشان است .
ج . بازگشت خاندان پيامبر صلى اللَّه عليه و آله به كربلا در اربعين دوم
برخى ، با عنايت به قرائنى كه حاكى از عدم امكان بازگشت اهل بيتِ سيّد الشهدا به كربلاست ، بر اين باورند كه ورود آنان و نيز جابر بن عبد اللَّه انصارى به كربلا ، در اربعين دوم و در سال 62 هجرى اتّفاق افتاده است . فرهاد ميرزا معتمد الدوله، صاحب قمقام زخّار ، در اين باره مىگويد :
مسافت و عادت تشريففرمايى حرم حضرت سيّد الشهدا روز اربعين سنه 61 هجرى به كربلاى مُعلّا ، مشكل است ؛ بلكه خلاف عقل است . روز عاشورا ، حضرت به درجه رفيعه شهادت ، فائز شد و عمر بن سعد ، يك روز به جهت كشتگانِ خود كه دفن كند ، توقّف كرد . روز يازدهم ، حركت كرد - و از كربلاى معلّا تا كوفه ، به خطّ مستقيم ، تخميناً هشت فرسخ است - و چند روزى در كوفه ، اهل عصمت را عبيد اللَّه ملعون ، به جهت شهرت اين كار و اِدخال رُعب در قلوب قبايل عرب ، نگاه داشت تا از يزيد ، خبر رسيد كه حرم [امام عليه السلام ]را به دمشق بفرستد و از راه حَرّان و زيره و حلَب فرستاد ، كه مسافت ، بعيد است - و از كوفه تا دمشق ، به خطّ مستقيم ، تقريباً 175 فرسخ است - و پس از ورود به شام ، به روايتى تا شش ماه ، اهل بيت را نگاه داشتند تا نايره غضب يزيد ملعون ، منتفى شد و اطمينان حاصل كرده ،
