آن نشست ؛ ولى نمى‏توانست جلوى اشكش را بگيرد . صداى گريه مردم ، بلند شد و ناله كنيزكان و زنان به هوا برخاست . مردم از هر سو ، امام زين العابدين عليه السلام را تسلّى مى‏دادند و آن مكان ، يكپارچه آه و فغان شد.^۱

۱۹۵۸.تاريخ الطبرى- به نقل از ابو كَنود عبد الرحمان بن عُبَيد -: وقتى خبر كشته شدن حسين عليه السلام به مردم مدينه رسيد، دختر عقيل بن ابى طالب - در حالى كه زنان خاندانش نيز همراهش بودند - ، ماتم‏زده بيرون آمد و لباسش را جمع مى‏كرد و مى‏گفت:

به پيامبر صلى اللَّه عليه و آله چه مى‏گوييد ، اگر به شما بگويد :«شما - اى آخرين امّت - ، چه كرديد
با نسل و خانواده من، پس از از دست دادن من‏كه برخى از آنها اسير شدند و برخى در خون غلتيدند؟!»^۱

ر . ك : ص 608 (بخش ششم / فصل هشتم / بازگشت خاندان پيامبر صلى اللَّه عليه و آله به مدينه) .

ج - هنگام بازگشت خاندان پيامبر صلى اللَّه عليه و آله‏

۱۹۵۹.الملهوف- به نقل از بشير بن حَذلَم‏^۲-: وقتى به مدينه نزديك شديم، على بن الحسين (زين العابدين) عليه السلام پياده شد . بارش را بر زمين گذاشت و خيمه‏اش را بر پا كرد و زنان را پياده نمود و فرمود : «اى بشير! خدا، پدرت را رحمت كند كه شاعر بود. آيا تو هم مى‏توانى شعر بسرايى؟» .
گفتم: آرى، اى پسر پيامبر خدا ! من هم شاعرم.
فرمود: «پس به مدينه برو و خبر كشته شدن حسين عليه السلام را اعلام كن».
اسبم را سوار شدم و تاختم تا وارد مدينه شدم . وقتى به مسجد پيامبر صلى اللَّه عليه و آله رسيدم، صدايم را بغض‏آلود، بلند كردم و چنين سرودم:
اى مردم يثرب ! اين شهر، ديگر جاى نشستن نيست .حسين ، كشته شد ! مانند باران، بگِرييد .
تنَش در كربلا، گلگون افتاده‏و سرش بر تيرك‏ها، چرخانده مى‏شود .
آن گاه گفتم: اين ، على بن الحسين (زين العابدين عليه السلام) است كه با عمّه‏ها و خواهرانش در نزديكى شما فرود آمده‏اند و در آستانه وارد شدن بر شمايند و من، فرستاده اويم . جايش را نشانتان مى‏دهم.
هيچ زن پرده‏نشين و پوشيده‏اى نبود ، مگر اين كه با صورتى باز، از پشت پرده‏ها بيرون آمد ، با سر برهنه و سيلى به صورتْ‏زنان . آنان، شيون مى‏كردند. من زن و مردِ گريانى بيش از آن روز نديده‏ام و نيز روزى را تلخ‏تر براى مسلمانان پس از در گذشت پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله . از كنيزى شنيدم كه بر حسين عليه السلام نوحه‏سرايى مى‏كرد و مى‏گفت:

كسى، خبر مرگ آقايم را دردمندانه آورد.آن خبر مرگ ، مرا بيمار كرد و مصيبت‏زده.
چشمان من ! اشك‏ها را بذل و بخشش كنيد و بريزيدو اشكى ديگر را بذل و بخشش كنيد، پس از آن كه اشك ريختيد ،
بر كسى كه عرش خداوندِ ارجمند را به لرزه انداخت‏و [با كشته شدنش‏] بينى دين و عظمت آن ، بُريده شد؛
بر پسر پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله و پسر وصيّش‏اگر چه در جايى دورتر از ما افتاده است .
آن گاه آن كنيز گفت: اى جارچى ! با خبر مرگ ابا عبد اللَّه ، اندوه ما را تازه كردى و زخم‏هايى را كه هنوز بهبود نيافته بود، خراشيدى . تو كه هستى، رحمت خدا بر تو؟
گفت[م‏]: من بَشير بن حَذلَم هستم كه مولايم على بن الحسين عليه السلام مرا فرستاد و خودِ او، فلان جا با خانواده ابا عبد اللَّه الحسين عليه السلام و زنانش فرود آمده است .
آنان، مرا در همان جا رها كردند و بيرون دويدند. من هم اسبم را هِى كردم و به سوى آنان، باز گشتم و ديدم كه راه و همه جا پُر از جمعيت است. از اسبم پياده شدم و جمعيّت را شكافتم تا به درِ خيمه نزديك شدم . على بن الحسين عليه السلام داخل آن بود و در حالى كه با پارچه‏اى اشك‏هايش را پاك مى‏كرد ، بيرون آمد .
پشت سرِ امام عليه السلام ، خادمى صندلى در دستش بود و آن را براى ايشان گذاشت . امام عليه السلام بر روى