توضيحى در باره «أنا قتيلُ العبرة»

اضافه شدن «قتيل (كُشته)» به «العَبرة (اشك)» ، اضافه سبب به مسبَّب است . بنا بر اين ، جمله «من ، كشته اشكم» ، بدين معناست كه كشته شدن من ، سبب جارى شدن اشك است . اين جمله در احاديث نيز چنين تفسير شده است:
أنَا قَتيلُ العَبرَةِ ، لا يَذكُرُنى مُؤمِنٌ إلَّا استَعبَرَ .
من كشته اشكم . مؤمنى از من ياد نمى‏كند ، جز اين كه مى‏گريد^۱ .
لا يَذكُرُهُ مُؤمِنٌ إلّا بَكى‏^۲ .
مؤمنى از او ياد نكرد ، جز اين كه گريست .
علّامه مجلسى در تبيين اين جمله مى‏گويد :
عبارت «من كشته اشكم» ، يعنى : كشته‏اى كه به اشك و گريه نسبت داده مى‏شود و سبب جارى شدن اشك است ، يا با اشك و آه و ناله كشته مى‏شود، كه معناى اوّل ، اظهر است .^۳
البتّه به نظر مى‏رسد كه وجه نخست ، به دليل انطباق با احاديثى كه به آنها اشاره شد و همسويى با جايگاه امامت و عظمت روحىِ امام حسين عليه السلام ، مُتَعيَّن (قطعى) است و نه اظهر (نزديك‏تر به واقع) .
در واقع ، جمله «أنا قتيل العبرة» ، به يك پديده مهم و تنبّه‏آفرين اجتماعى و تاريخى اشاره دارد كه كشته شدن هيچ كس در طول تاريخ ، به اندازه كشته شدن سيّد الشهدا ، غم‏انگيز و گريه‏آور نبوده و نيست .
در طول تاريخ ، انسان‏هاى بسيارى كشته شده‏اند كه كسى بر آنها نَگريسته و بسيارى نيز كشته

۲۰۰۳.عيون أخبار الرضا عليه السلام- به نقل از حسن بن على بن فضّال، از امام رضا عليه السلام -: هر كس مصيبت‏هاى ما را ياد كند و بگريد و بگِريانَد، چشم او در روز گريان بودن چشم‏ها، گريان نمى‏شود^۱ .^۲

۲۰۰۴.عيون أخبار الرضا عليه السلام- به نقل از ريّان بن شبيب، از امام رضا عليه السلام -: اگر قرار است براى چيزى گريه كنى، براى حسين بن على بن ابى طالب عليه السلام گريه كن ؛ چرا كه او همانند قوچ ، سر بريده شد و هجده تن از خاندانش - كه در زمين، بى‏نظير بودند - همراه او كشته شدند .^۳