شادمان شد و جايگاه و منزلت عبيد اللَّه بن زياد در نزد او بالا رفت ؛ ولى طولى نكشيد كه بر كشتن حسين عليه السلام پشيمان شد و مى‏گفت : چه مى‏شد اگر به خاطر پاسداشت احترام پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله و رعايت حقّ او و خويشاوندى حسين با او ، آزار حسين را تحمّل مى‏كردم و او را با خود در خانه‏ام ، جاى مى‏دادم و حرف او را در آنچه مى‏خواست ، قبول مى‏كردم ، حتّى اگر اين كار ، ننگ و سستى‏اى براى من به شمار مى‏آمد؟! خداوند ، ابن مرجانه را لعنت كند كه او ، حسين را بيرون راند و ناگزيرش كرد . . . و او را كُشت و با كُشتن او ، مرا منفور مسلمانان كرد و تخمِ دشمنى با من را در دل‏هاى آنان كاشت و نيك و بدِ مردم ، كشته شدنِ حسين را به امر من ، بزرگ مى‏شمُرَند و از من ، نفرت دارند . مرا با ابن مَرجانه ، چه كار ؟! خدا او را لعنت كند و بر او خشم گيرد !^۱

۱۶۵۳.الطبقات الكبرى (الطبقة الخامسة من الصحابة) : يزيد گفت : به خدا سوگند ، اگر ميان ابن زياد و حسين ، خويشاوندى بود ، به چنين كارى دست نمى‏زد ؛ امّا ميان او و حسين را سميّه جدايى انداخت .^۲
نيز گفت : من از اطاعت عراقيان ، بدون كُشتن حسين هم راضى بودم . خداوند ، ابا عبد اللَّه را رحمت كند ! ابن زياد ، در رويارويى با او عجله كرد . هان ! به خدا سوگند ، اگر من طرفِ او بودم و سپس ، جز با كم كردن از عمرم نمى‏توانستم مرگ را از او برانم ، دوست مى‏داشتم كه مرگ را از او برانم . دوست مى‏داشتم كه او را سالم به نزد من بياورند .^۳

۱۶۵۴.الكامل فى التاريخ : گفته شده است كه هنگامى كه سرِ حسين عليه السلام به يزيد رسيد ، جايگاه ابن زياد در

فصل هشتم : از شام تا مدينه‏

8 / 1

روى گرداندن مردم از يزيد

۱۶۵۱.تذكرة الخواصّ- به نقل از ابن ابى الدنيا -: هنگامى كه يزيد با چوب‏دستى بر دندان‏هاى پيشينِ حسين عليه السلام زد و اين شعر حُصَين بن حُمام مُرّى را خواند :

شكيب ورزيديم و شكيبايى ، خوى ماستو شمشيرهايمان ، سر و مچ دست را مى‏بُرَند .
سرِ كسانى را مى‏شكافيم كه محبوب ما هستند ؛ولى آنان ، نافرمان‏ترين و ستمكارترين بودند .
مجاهد مى‏گويد : به خدا سوگند ، هيچ كس ميان مردم نمانْد ، جز آن كه يزيد را دشنام داد و سرزنش كرد و رهايش نمود .^۱

8 / 2

پشيمانى يزيد

۱۶۵۲.تاريخ الطبرى- به نقل از يونس بن حبيب جَرمى -: هنگامى كه عبيد اللَّه بن زياد ، حسين بن على عليه السلام و پسران پدرش را كُشت ، سرهاى آنان را براى يزيد بن معاويه فرستاد . يزيد ، در ابتدا از كشتن آنان