105
تاريخ حديث شيعه 2

بعضی از این افراد، در بغداد به تجارت مشغول بودند که هشام بن حکم صحابی بزرگ و متکلم مشهور شیعی از این افراد است.
در سالهای بعد، شیعیانِ متولد بغداد، افزون شدند. تأمل در راویان بغدادی نشان می‌دهد که نسل بعدی محدثین شیعی، مشهورتر و استوارتر هستند. اِبن اَبی‌عُمَیر، برجسته‌ترین فرد از این گروه است. نجاشی درباره او می‌نویسد:
بَغدادیُّ الأصْلِ و الْمَقامِ، لَقِیَ أبا الْحَسَنِ موسَی علیه السلام وَ سَمِعَ مِنه أحادیثَ کَنّاه في بعضِها فقال علیه السلام: "یا أباأحمدَ" ،و رَوَی عَن الرِّضا علیه السلام، جَلیلُ الْقَدرِ، عَظیمُ الْمَنزِلَةِ فِینا و عِند المُخالفینَ ... وکان حُبِسَ في أیامِ الرَّشیدِ، فقیلَ لِیَلِيَ القَضاءَ... وقیلَ بلْ لِیَدُلَّ عَلَی مَواضعِ الشّیعَةِوأصحابِ موسَی بنِ جَعفرٍ علیه السلام۱.
اصالتاً بغدادى و ساكن آنجا است. با ابا‌الحسن، موسى بن جعفر علیه السلام، ديدار داشته و از ايشان احاديثى نقل كرده‌ است كه آن حضرت وى را در شماری از آنها با كنيه خطاب كرده‌اند و فرموده‌اند: ای ابااحمد. وى از امام رضا علیه السلام نيز روايت نقل كرده است. سترگ‌مرتبه است؛ در ميان اماميه و مخالفين [اماميه] جايگاه والايى دارد ... وى در روزگار هارون الرشيد عباسى زندانی شد. گويند براى اينكه مسند قضاوت را بر عهده بگيرد ... و يا براى اينكه پايگاههاى شيعيان و ياران موسى بن جعفر علیه السلام را افشا كند.
بسیاری از اصحاب امام کاظم و امام رضا علیهما السلام نیز در بغداد متولد شده و در آن شهر به تحصیل و تدریس مشغول شدند.
بر خلاف طبقه پیشین از محدثین بغداد، که معمولاً در کوفه تحصیل کرده بودند، این گروه، دانش‌آموخته حوزه حدیثی بغداد بودند.
علاوه بر آن، برخی از آنان در امور حکومتی مربوط به خلافت عباسیان نیز اشتغال داشتند. برای نمونه علی بن یَقطین بغدادی (182 ـ 124 ﻫ.) در سِمت وزارت هارون الرشید به فعالیت پرداخت. او از اصحاب خاص امام کاظم علیه السلام است. عبدالله بن سنان، از مشهورترین راویان شیعی است که مسئول امور مالی در خلافت بنی عباس بود. فَضْل بن سلیمان بغدادی نیز کاتب منصور و مهدی عباسی بوده و از شاگردان امام صادق و امام کاظم علیهما السلام است.

1.. همان، ص ۳۲۶.


تاريخ حديث شيعه 2
104

فرجه الشریف) در بغداد، سبب اهمیت بیشتر این شهر نزد شیعیان شد. تسلط امیران آل‌بویه بر بغداد (447 ـ 334 ﻫ) سبب شد شیعیان آزادی عمل یابند. در طول این دوران، مرکز خلافت اسلامی، به محلی برای آمد و شد عالمان شیعه تبدیل شده بود و به این وسیله بذر علوم و معارف اهل بیت در این شهر پراکنده می‌شد.
این وضعیت تا سال 447 هجری بسامان بود، اما پس از هجوم سلجوقیان و برافتادن آل‌بویه، وضعیت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی شیعیان نابسامان شد؛ با این حال منطقه کَرْخ بر وضعیت شیعی خویش باقی ماند، چنانکه تاکنون نیز این موقعیت را حفظ کرده است.

حوزه حدیثی بغداد

حوزه حدیثی شیعی بغداد را می‌توان همزادِ این شهر دانست. از ابتدای تأسیس شهر به دست منصور، شیعیان به این شهر منتقل شدند. بسیاری از این مهاجران از گروه محدثان و عالمان بودند. برخی از آنان اصالتاً کوفی بودند و روایات خود را در کوفه و مدینه شنیده بودند و بعضی دیگر نگارنده کتابهای حدیثی بودند. تجمع این گروه نسبتاً گسترده و سرشناس، موجب شد که هسته علمی جامعه شیعه همچون هسته اجتماعی آنان در بغداد جلوه‌گر شود.
گروهی از اصحاب امام صادق علیه السلام هم در بغداد مستقر شده و به نشر حدیث پرداختند؛ از جمله این افراد می‌توان به ابوالْیَسَع کَرْْخی بغدادی،۱ قاسم بن عُروه،۲ ظَریف بن ناصِح،۳ حَفْص بن البُختَری،۴ عبدالرحمن بن حَجّاج،۵ یحیی بن حجاج کرخی۶ و هِشام بن حَکَم۷ اشاره کرد.

1.. رجال نجاشی، ص ۲۹۶.

2.. همان، ص ۳۱۴.

3.. همان، ص ۲۰۹.

4.. همان، ص ۱۳۴.

5.. همان، ص ۲۳۷.

6.. همان، ص ۵۵.

7.. همان، ص ۴۳۳.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه 2
    تاریخ انتشار :
    1390
    پیوند معرفی کتاب :
    http://hadith.net/post/51687/
تعداد بازدید : 77151
صفحه از 304
پرینت  ارسال به