3. مناقبُ آل ابیطالب: مشهورترین کتاب ابن شهرآشوب است که به تفصیل و به گونه گسترده مناقب پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت علیهم السلام را مطرح کرده است. بیشترین بخش کتاب به نقل مناقب و فضایل امام علی علیه السلام اختصاص دارد که رکن مهم و تأثیرگذار امامت شیعی است.
مصادر مورد استفاده او در این کتاب بسیار فراوان است. فهرستی از اسامی بسیاری از این کتابها و طریق ابن شهرآشوب به آنها در مقدمه کتاب آمده است.۱
او در مقدمه کتاب نوشته است:
وقد قَصَدْتُ فی هذا الکتابِ مِنَ الاختصارِ علی متونِ الأخبارِ وعَدَلْتُ عنِ الإطالةِ والإکثارِ والاحتجاجِ مِنَ الظواهرِ والاستدلالِ علی فَحْواها ومعناها وحَذَفْتُ أسانیدَها لِشُهرتِها ولإشارتی إلی رُواتِها وطُرُقِها والکتبِ المُنْتَزعَةِ منها۲.
در این کتاب متون را مختصر کردم و از زیادهگویی و احتجاج و استدلال بر مفهوم و معنای آنها دست کشیدم و اسناد را به جهت شهرت آنها و اشاره به راویان و طرق و کتب مأخذ حذف کردم.
برخی از مصادر مورد استفاده ابن شهرآشوب اکنون در اختیار ما نیست. پارهای از گزارشهای موجود در این کتاب مفصّلتر از کتابهای دیگر است؛ داستان فُطرُس مَلک در جریان تولد امام حسین علیه السلام از این جمله است.۳
سید بن طاووس
آل طاووس خاندانی مهم در حِلّه بودند که در چند نسل عالمانی را تربیت کرده و مقام و موقعیت نقابت علویان را نیز یافتند.
مشهورترین فرد این گروه و پرتألیفترین نگارنده این سده، علی بن موسی بن جعفر (664 ـ 589 ﻫ) است که به سید بن طاووس مشهور شده است.
او نواده دختری شیخ وَرّام بن ابیفَراس حِلّی، مؤلف کتاب تنبیهُ الخَواطر است. پـدر او نیز نواده دختری شیخ طوسی (م 460 ﻫ) است. سید بن طاووس در مـواردی