195
تاريخ حديث شيعه 2

درخواست شاه عباس دوم نوشت. ملا خلیل قزوینی نیز شرح خود بر کتاب کافی را به دو زبان عربی و فارسی نگاشت.
بسیاری دیگر از عالمان چون ملا محسن فیض کاشانی، قاضی سعید قمی، آقا جمال خوانساری، ملا محمد صالح روغنی و ... نیز متون حدیثی و معرفتی فارسی فراوانی نوشته‌اند. در میان این همه تلاش و کوشش، فعالیت علامه محمدباقر مجلسی جلوه‌ای دیگر دارد. علامه مجلسی فارسی‌نویسی و ساده‌نویسی را در آثار خود، در کنار هم آورده است. او به مخاطب عام، و نه فرهیخته، نظر دارد و متن خویش را به دور از صنایع ادبی می‌نگارد. شهرت علامه مجلسی و ساده‌نویسی او موجب شد که آثارش در زمان خودش گسترش پیدا کند.
بیش از نیمی از عناوین کتابهای علامه مجلسی به زبان فارسی است. ايشان نامه‌ امام علی علیه السلام به مالک اشتر، توحید مفضّل، زیارت جامعه، دعای کمیل، دعای سمات و دعای مباهله را به فارسی ساده ترجمه كرده است. شرح فارسی دعای جوشن کبیر و شرح فارسی برخی از احادیث مشکل و ... نیز در زمره این نگاشته‌هاست.
شاگرد او، میرمحمدصالح خاتون‌آبادی، در توصیفی اغراق‌آمیز گفته است:
کمتر خانه‌ای در شهرهای شیعه‌نشین وجود دارد که نگاشته‌ای از آثار فارسی مجلسی در آن نباشد۱.

علوم پیرامونی حدیث (رجال، درایه و ...)

علوم پیرامونی حدیث چون غریب الحدیث، درایة الحدیث و رجال نیز در این دوران رونق فوق‌العاده‌ای یافتند و کتابها و رساله‌های فراوانی در این موضوعات نوشته شد.
پس از نگارش الرعایه به قلم شهید ثانی، حسین بن عبدالصمد حارثی کتاب وصول الأخیار إلی أصول الأخبار را در علم درایه نگاشت. میرداماد نیز اگرچه در علوم عقلی شهره است، ولی جزء دوم کتاب الرواشح السماویه را به علوم حدیثی اختصاص داد و مباحث رجال و درایه را مطرح ساخت. همچنین شیخ بهایی کوچک‌ترین و زیباترین رساله در علم مصطلح الحدیث را با نام الوجیزه در این زمان نوشت.

1.. بحار الأنوار، ج ۱۰۲، ص ۲۸.


تاريخ حديث شيعه 2
194

5. تفسير موجود در كتاب بحار الأنوار

بایسته است که کتاب بحار الأنوار نیز یکی از تفاسیر مأثور در این دوره شمرده شود. علامه مجلسی در هر باب و عنوان این کتاب، ابتدا آیات مربوط با آن عنوان و سپس روایات هم‌مضمون با آیات را ذکر و در ادامه، روایات آن باب را نقل می‌کند. این شیوه موجب شده است که بحار الأنوار مفصل‌ترین تفسیر روایی جلوه کند. همچنین این شیوه در همراهی آیات و روایات تفسیری با دیگر روایات اهل ‌بیت زمینه فهم برتر را در هر عنوان قرآنی فراهم می‌سازد. شیوه علامه مجلسی در انتخاب آیات مرتبط در یک موضوع و مضمون، گونه ای تفسیر موضوعی آیات را نیز پدید آورده و از روش تفسیر قرآن به قرآن نیز استفاده شده است.

ترجمه (فارسی‌نويسی)

رسمی شدن مذهب شیعه در ایران که زبان رسمی مردم آن فارسی بود، نیاز به آن داشت که برای آشنایی مردم عادی با متون معرفتی امامان گامهای اساسی برداشته شود. پیش از این دوران، معارف علمی و حدیثی تنها به زبان عربی، که زبان علمی و دینی مسلمانان بود، نوشته می‌شد. این زبان رسمی، رایج و مشترک برای ارتباط جوامع مختلف مورد نیاز بود، ولی گرهی از کار مردم نمی‌گشود.
بنابراین، توده مردم تنها از راه جلسات سخنرانی اطلاعات دینی و مذهبی خود را به دست می‌آوردند؛ در حقيقت فرهیختگان و طلاب رابط بین مردم و متون دینی بودند.
حکومت صفوی تلاش کرد متون معرفتی شیعه به زبان فارسی نوشته شود و در اختیار مردم قرار گیرد. شاه اسماعیل از عالمان خواست که متون فقهی را به زبان فارسی و برای توده مردم بنویسند.
علی بن حسن زواره‌ای (م 947 ﻫ) کتابهای کشف الغمه، الطرائف، احتجاج، مکارم الأخلاق، نهج البلاغه و ... را به زبان فارسی ترجمه کرد. شیخ بهایی جامع عباسی را به عنوان اولین رساله عملیه فارسی نگاشت. علامه محمدتقی مجلسی، یکی از دو شرح خود را بر من لا یحضره الفقیه به زبان فارسی و با نام لوامع صاحبقرانی به

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه 2
    تاریخ انتشار :
    1390
    پیوند معرفی کتاب :
    http://hadith.net/post/51687/
تعداد بازدید : 77150
صفحه از 304
پرینت  ارسال به