203
تاريخ حديث شيعه 2

استبصار و رجال ابن‌داود نگاشته است. تأثیرگذاری او در گسترش معارف حدیثى بیشتر به علت فعالیتهاى پیگیر او در درس و بحث است نه به آثار ماندگار.

شیخ بهایی (1031 ـ 953 ﻫ)

بهاءالدین محمد بن حسین عاملی، مشهور به شیخ بهایی (1031 ـ 953 ﻫ)، از مشهورترین و اثرگذارترین عالمان شیعی در دوران صفویه است. او در جبل عامل متولد شد و در سن هفت سالگی همراه با پدرش به ایران مهاجرت کرد. تخصص و تبحر او در فلسفه، حدیث، فقه، ادب، ریاضی، معماری و تمامی علوم عصر خویش، جامعیتی به او بخشید که نماد و اسطوره دانایی و توانایی شده بود.
او در سنین جوانی و هنگام حضور در قزوین، در دانشهای دینی چهره‌ای شاخص بود، به گونه‌اى كه پس از مهاجرت پدرش به هرات، او جانشین پدر در قزوین، مركز حكومت صفوى، شد. او پس از مهاجرت به اصفهان، به تربیت شاگردان زبده همت گماشت. علامه محمدتقی مجلسی در توصیف او می‌نویسد:
الشیخُ الأعظم والوالد المُعظّم الإمام العلّامة، مَلِك الفُضلاء والأُدباء والمحدثین، بَهاء المِلّة والحق والدین۱.
استاد بزرگ و پدر بزرگوار، راهبر دانشمند و سرسلسله بزرگان، ادیبان و محدثان، آبروی دین و حق و حقیقت.
تأثیرگذاری شیخ بهایی در تمامی امور مربوط به علم و ادب و هنر زبانزد و شهره است. او درباره آموزش حدیث و تدبر و تأمل در آن می‌گوید:
پیمودن مسیر رسالت، جز از راه نقل حدیث، ضبط،‌ روایت، درایت و تدبر در آن و صرف عمر در بررسی و مباحثه آن و سپری ساختن روزها و سالها در تمرین و همراهی با آن غیرممکن است۲.
نگاشته‌های کوچک و بزرگ او بیش از صد عنوان است. برخی از رساله‌ها و کتابهای حدیثی او همانند وجیزه (در علم درایه) و الأربعون حدیثا (شرح چهل حدیث اخلاقی و اجتماعی) مشهور هستند. دو کتاب شایسته ذکر دیگر ایشان عبارت است از:

1.. روضة المتقین، ج ۱، ص ۲۲.

2.. الأربعون حدیثاً، ص ۵۹.


تاريخ حديث شيعه 2
202

تبلیغ باورهای شیعی در هند، از او چهره‌ای مشهور و مورد احترام ساخت. مهم‌ترین اقدام او پاسخ‌گویی به شبهات مخالفان شیعه با استفاده از متون مقبول آنان بود. علاوه بر این، او کتاب الصوارم المُهرقه را در ردّ الصواعق المُحرقه و کتاب إحقاق الحق را در ردّ کتاب إبطال نهج الباطل۱ نوشت. او در کتاب إحقاق الحق به تفصیل از مبانی شیعه در زمینه امامت امام علی علیه السلام دفاع کرده است.۲
نگاشته‌های او را نزدیک به 140 عنوان ذکر کرده‌اند۳ که برخی از آنها رجالی و برخی شرح کتابهای حدیثی است که شرح تهذیب الأحکام، شرح صحیفه سجادیه و تعلیقه بر کتاب کافی از این جمله است. او پس از مرگ اكبر شاه ( 1014 ه) و قدرت گرفتن افراطیان متعصب، به جرم دفاع از كیان تشیّع به شهادت رسید.۴

ملاعبدالله شوشتری (م 1021 ﻫ)

او از شاگردان مقدس اردبیلی و با شیخ بهایی معاصر است. همگان، علم، فضل و تقوای او را ستوده‌اند. علامه محمدتقی مجلسی گسترش دروس حدیثی در اصفهان را به او نسبت داده و نوشته است:
می‌توان نشر فقه و حدیث را بر اثر مساعی او دانست ... آن هنگام که او به اصفهان آمد، عدد طلاب علوم دینی به پنجاه نفر نمی‌رسید، در حالی که در زمان وفات او بیش از هزار نفر از فضلا در این شهر بودند۵.
بیشتر محدثان نسل بعد، مانند ملا محمدتقی مجلسی (مجلسی اول) و سید مصطفی تفرشی صاحب نقد الرجال شاگرد او هستند.۶ او حاشیه‌هایی بر تهذیب،

1.. این کتاب ردیه‌ای بر کشف الحق و نهج الصدق علامه حلّی است.

2.. این کتاب در سالهای اخیر همراه با ملحقات فراوان آن توسط آیةالله مرعشی نجفی چاپ شده است. ويرايش جديد اين مجموعه با تغييرات كاربردى فراوانى به نام موسوعة الإمامة فی نصوص أهل السنه منتشر شده است.

3.. ر.ک: مقدمۀ آیة الله مرعشی نجفی بر کتاب إحقاق الحق، ج ۱، ص ۹۷ ـ ۹۰.

4.. برای آگاهی بیشتر، ر.ک: ریاض العلماء، ج ۵، ص ۲۶۵ به بعد؛ شهداء الفضیله، ص ۱۷۵ به بعد؛ مقدمۀ إحقاق الحق.

5.. لوامع صاحبقرانی، ج ۱۴، ص ۳۸۲.

6.. مقدمه‌ای بر فقه شیعه، ص ۵۸.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه 2
    تاریخ انتشار :
    1390
    پیوند معرفی کتاب :
    http://hadith.net/post/51687/
تعداد بازدید : 77133
صفحه از 304
پرینت  ارسال به