تاریخ گویای آن است که این تفکر در منطقه بحرین، طرفداران بیشتری یافت؛ به گونهای که این سامان در دورههای بعد به مرکزی برای اخباریان تبدیل شد.
اگر چه لحن سخن اخباریان گاه با شدت و گاه با ملایمت همراه بود و برخی مانند شیخ عبدالله سَماهیچی و شیخ محمد اخباری به مجتهدان ناسزا میگفتند و برخی مانند شیخ یوسف بحرانی افرادی معتدل و میانهرو بودند، اما مبانی فکری ایشان پس از استرآبادی دچار تغییر و تحول چندانی نشد.
نگرش اخباریگری، به سبب جمود و پاسخگو نبودن به نیازهای زمانه، امکان استمرار نداشت. بنابراین، در مقابل تفکر اصولی تاب مقاومت نیافت.
زمينههاى پيدايش اخباریگرى
درباره زمینههای بروز تفکر اخباریگری، نظرات متفاوتی وجود دارد.
خود اخباریان مدعی وجود پارهای از عناصر تأثیرگذار اهل سنّت در اصول فقه شیعه هستند و انگیزه جنبش خویش را زدودن این آثار میدانند.
برخی احتمال دادهاند که ملا محمدامین، به هنگام سکونت در مکه، تحت تأثیر اندیشههای افراطی ابنحَزْم اَندلسی, از عالمان قرن پنجم فرقه ظاهریه اهل سنّت, قرار گرفته است.۱
برخی دیگر احتمال دادهاند كه عقلگریزی اخباریان تحت تأثیر جنبش اروپایی طرفدار حس و تجربه سامان یافته است.۲
هیچ کدام از این احتمالات، با دلیل اثباتی همراه نیست؛ بنابراین، اثبات یا ابطال آنها امکانپذیر نیست. توجه به سخنان ملا امین استرآبادی و تعصب شدید او علیه اهل سنّت، نظریه اول را مستبعد میسازد. همچنین اهتمام به نقل و روایت و دوری گزیدن از هرچه غیر آن است، نظریه تأثیرگذاری حسّیون اروپا بر استرآبادی را نیز تضعیف میکند.