درآمد
ترویج فرهنگ و باورهای شیعی در ایران، عراق و دیگر مناطق شیعهنشین، در قرون یازدهم و دوازدهم، موجب نهادینه شدن این فرهنگ در میان شیعیان شد. استقرار این فرهنگ موجب شد كه پس از پایان دوره صفویه و پدید آمدن اوضاع نابسامان سیاسی و اجتماعی، آسیبی جدی به فرهنگ شیعی وارد نشود. با این همه، ضعف صفویان در سالهای پایانی حكومت و سپس هجوم اشرف و محمود افغان به مناطق شیعهنشین، موجب كند شدن رشد معارف شیعی، به ویژه معارف حدیثی، شد. برای تبیین تاریخ حدیث شیعه در این دوران، اشارهای گذرا به تحولات سیاسی، اجتماعی و صنعتی، لازم و ضروری مینماید.
تحولات سیاسی
روال متعارف در حكومتهای سلطنتی این است كه بنیانگذار این سلسلهها فردی جسور، شجاع و مدیر است. اما از آنجا که در نظام سلطنتی، حكومت، به جای اینکه به افراد لایق و شایسته سپرده شود، در میان افراد خانواده دست به دست میشود؛ بنابراین، طبیعی است كه با این شیوه، در ادامه حکومت افرادی ضعیف، هوسران و نازپرورده به قدرت میرسند و زمینههای زوال و انحلال آن سلسله آماده میشود.
سلسله صفویه با تلاش شاه اسماعیل و شاه تهماسب استقرار یافت و در زمان شاه عباس به اوج قدرت خود رسید. اما در دورههای بعد فساد سیاسی و اخلاقی پدیدآمده در میان شاهان، زمینه زوال این حكومت را نیز آماده ساخت. سلطان حسین (1134 ـ 1105 ﻫ)، آخرین پادشاه صفوی، ضعیفترین حاكم این سلسله بود كه بر اثر بیكفایتی