259
تاريخ حديث شيعه 2

پس از احسایی، شاگردان او راه و روش وی را ادامه دادند. سید كاظم رشتی (م 1259) نگارشهای فراوانی در مباحث حدیث و عقاید شیخیه نوشت كه از نگاشته‌های احسایی افراطی‌تر بود. محمدكریم خان كرمانی (م 1288) نیز نوشته‌های بسیاری در عقاید شیخیه و برخی از مباحث حدیثی دارد.۱

میرحامد حسین (م 1306 ﻫ)

علامه میرحامد حسین موسوی در سال 1246 هجری در خانواده‌ای كهن، دانشمند در كشور هندوستان متولد شد. او در ادامه راه پدرش سید محمدقلی به دفاع از مبانی تشیع پرداخت. در آن دوران مناظرات نوشتاری فراوانی بین شیعیان و اهل سنت در جریان بود. بیشتر نگاشته‌های میرحامد حسین نیز به مباحث كلام، به ویژه امامت، اختصاص داشت. استقصاء الأفهام در ده جلد به زبان فارسی، ردّیه‌ای بر شبهات كتابهای معاصر اوست.
مشهورترین كتاب میرحامد حسین، عبقات الأنوار فی مناقب الأئمة الأطهار است. این كتاب پاسخ‌نامه مفصلی بر كتاب ضدّ شیعی تحفه اثنا عشریّه، نگاشته مولوی عبدالعزیز دهلوی، است. میرحامد حسین در این کتاب با استناد به آیات قرآن، اصل امامت را اثبات كرده است و با اثبات تواتر و صحت روایات غدیر، حدیث ثقلین، حدیث منزلت، حدیث ولایت و ... امامت امام علی علیه السلام را ثابت کرده است. این كتاب در سی جلد و به زبان فارسی نگاشته شده و تمامی طرق روایات مختلف را به دقت نقل کرده است. هر جلد قطور این كتاب بیش از هزار صفحه است.
آقای سید علی حسینی میلانی این كتاب را تلخیص و به زبان عربی ترجمه كرده و در بیست جلد با نام نفحات الأزهار منتشر كرده است.
گفتنی است که مجموعه كتاب عبقات الأنوار تا كنون به چاپ نرسیده و تنها دوازده جلد از این مجموعه عظیم منتشر شده است.۲

1.. برای آگاهی از انحرافات این گروه ر.ک: مجلۀ انتظار، شمارۀ ۳ ـ ۱.

2.. برای آگاهی بیشتر ر.ک: دانش‌نامۀ امام علی علیه السلام، ج ۱۲، ص ۳۰۹ ـ ۲۹۴.


تاريخ حديث شيعه 2
258

كتابهای الأصول الأصلیه و القواعد المستنبطه من الآیات و الأخبار المرویّه، الأنوار اللامعة فی شرح زیارة الجامعه، أعمال الأسبوع، أنیس الزائر، جامع المقال فی معرفة الرواة و الرجال، شرح نهج البلاغه، طب الأئمه و دهها كتاب دیگر از جمله كتابهای حدیثی او هستند كه متأسفانه بیشتر آنها به چاپ نرسیده است. عجیب آنكه عمر او نسبت به تألیفاتش بسیار كوتاه (54 سال) بوده است. نكته مهم آنكه با وجود تخصص و تبحر مرحوم شبّر در حدیث، ایشان تفكر اخباریگری نداشت و از شیوه مجتهدان پیروی می‌نمود.۱

شیخ احمد احسایی (م 1241 ﻫ)

شیخ احمد احسایی متولد سال 1166 در منطقه احساء است. اجداد او از اهل سنت بوده‌اند. وی كراماتی از خود در زمان كودكی نقل می‌كند. او شاگرد وحید بهبهانی و علامه بحرالعلوم است که در ابتدا به اخباریان تمایل داشت. وی در زمان مسافرت به ایران علاوه بر مسافرت و سكونت در برخی از شهرها، با فتحعلی شاه نیز ملاقات كرد و مورد احترام قرار گرفت. ۲ او بنیانگذار فرقه شیخیه است كه تفكر و روشی بر خلاف شیوه رایج عالمان داشتند. تركیب تفكر فلسفی و حدیثی با جلوه‌ای رمزآلود، و تأویل بسیار در كنار تفكر شبه‌غالیانه از مظاهر تفكر شیخیگری و شیخ احمد احسایی است. این تفكر به مخالفت با مبانی فكری اهل ظاهر، مسلمانان و دانشمندان سنتی، پرداخته است و شیوه صوفیان در كنار نهادن شریعت را نیز نمی‌پذیرد. نظریه آنان پیرامون معاد و ابداع جسم لطیف با عنوان هورقلیا مشهور است. برخی از عالمان معاصر او به مخالفت با وی پرداخته و حتی وی را تكفیر كرده‌اند.۳
هواداران شیخیه رساله‌های گوناگون او در شرح احادیث، به ویژه احادیث اعتقادی یا احادیثی را كه مورد استناد صوفیان قرار گرفته است، به چاپ رسانده‌اند. همچنین شرح مفصل او بر زیارت جامعه در چهار جلد چاپ شده است كه نشان‌دهنده تفاوت نظرات او با نظرگاه مشهور شیعی است.

1.. برای آشنایی بیشتر ر.ک: مقدمۀ مصابیح الأنوار.

2.ر.ک: دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مدخل شیخ احمد احسایی.

3.. ر.ک: أعیان الشیعه، ج ۲، ص ۵۹۰ به بعد.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه 2
    تاریخ انتشار :
    1390
    پیوند معرفی کتاب :
    http://hadith.net/post/51687/
تعداد بازدید : 77171
صفحه از 304
پرینت  ارسال به