285
تاريخ حديث شيعه 2

خلاف معجم مکتوب الفاظ)، تناسب قیمت برنامه‌ها با سطح درآمد افراد و امکان فیش‌برداری سریع از جمله خدمات پژوهشهای رایانه‌ای است که پژوهش حدیثی را در این دوره از دوره‌های پیشین متمایز می‌سازد.
مجموعه متون حدیثی شیعه و اهل سنت و حتی نسخه‌های خطی عکس برداری شده که اکنون به آسانی در اختیار تمامی افراد قرار گرفته و زمینه مراجعه آنان به این منابع را فراهم آورده است، در زمانهای پیشین برای هیچ کس قابل تصور نیز نبود.
اکنون با استفاده از برنامه‌های نرم‌افزاری مرتبط با حدیث، پژوهشهای حدیثی بسیار سریع، دقیق، آسان و پرمخاطب گشته است.
امروزه برنامه‌های گوناگون رایانه‌ای در بازار وجود دارد و هر روز در حال ارتقا و پیشرفت است. روشن است که استفاده بهینه از رایانه، محتاج به تخصص و مهارت است که بدون آن آفتها و آسیبهایی را به همراه دارد.

9. پیدایش مراکز تخصصی حدیث

پژوهشهای حدیثی شیعی در گذشته نوعی پژوهش جنبی تلقی شده و در سایه پژوهشهای دیگر قرار گرفته بود. پس از قرن پنجم، به جز برخی زمانهای خاص، در روند عمومی پژوهشهای دینی از حدیث استفاده می‌شد، ولی به گونه مستقل و تخصصی بدان نمی‌پرداخت. در سالهای ابتدایی نظامهای جدید تحصیلی در ایران و دیگر کشورهای اسلامی، دانشکده‌هایی با نام فلسفه، فقه و تاریخ به وجود آمد، ولی گرایش حدیث، مرکز ویژه‌ای برای خود نداشت. در دوران اخیر که به قرآن و حدیث نیز در کنار هم توجه شد حدیث در سایه قرآن قرار ‌گرفت. افزون بر آن به علوم قرآنی و حدیثی بیش از متون قرآن و حدیث توجه ‌شد. برخی از دانشکده‌های عراق، حدیث را به عنوان یک گرایش در نظر گرفتند، ولی این شیوه گسترش چندانی نیافت.
در سالهای اخیر، مراکز تخصصی حدیث تأسیس شده و رو به گسترش است. مؤسسه دار الحدیث اولین مجموعه عظیم و گسترده‌ای است که به گونه خاص، تحقیقات حدیثی را سرلوحه کار خویش قرار داده است. دانشکده حدیث نیز از درون این مجموعه و در کنار پژوهشکده حدیث این سیر علمی را دنبال می‌کند. مراکز و رشته‌های تخصصی


تاريخ حديث شيعه 2
284

معجم‌نگاری موضوعی، روش دیگری بود که مفیدتر و تخصصی‌تر از معجم الفاظ بود؛ زیرا از الفاظ موجود در متن فراتر می‌رفت و به محتوای متن می‌پرداخت، متون مشابه لفظی و معنوی را در کنار هم قرار می‌داد و موضوعات اصلی و ریزموضوعات را مرتب می‌کرد.
گستردگی متون و موضوعات استخراج‌شده، این‌گونه نگارش را بسیار سخت و دشوار می‌کند؛ بنابراین، محدوده تحقیق به طور معمول به کتابهای خاص محدود می‌شود.
پژوهشهای قرآنی گوناگونی نیز با این شیوه منتشر شده است. رویکرد حدیثی این شیوه بیشتر به نهج ‌البلاغه محدود می‌شود. الهادي إلی موضوعات نهج البلاغه، تصنیف نهج البلاغه، المعجم الموضوعی لِنهج البلاغه و فرهنگ آفتاب،۱ از جمله کتابهایی هستند که با دقت در متون علوی نهج البلاغه تألیف شده‌اند.
معجم موضوعی صحیفه سجادیه و تصنیف موضوعی غرر الحکم نیز از گروه معجم‌های موضوعی هستند. شایان ذکر است که پژوهش در این زمینه به کارِ گروهی و دقت بیشتر و منسجم‌تری نیاز دارد. زیرا لازم است با مطالعه و دقت در تمامی متون، نمایه‌های مناسب با توجه به عناوین اصلی و فرعی ساخته شود و در یک بستر مناسب قرار گیرد.۲

8. استفاده از رایانه

یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار در گسترش پژوهشهای حدیثی، استفاده از رایانه در علوم اسلامی بود. رایانه‌های شخصی، مدت زمان کوتاهی پس از اختراع (کمتر از ده سال) به حوزه علوم اسلامی وارد شد و مورد استفاده قرار گرفت.
مزایای استفاده از رایانه در پژوهشهای حدیثی، سبب رشد سریع و گسترش روزافزون آن گشت. حجم بسیار کم، استفاده آسان، امکان جستجوهای پیچیده و ترکیبی، در اختیار گذاردن متون حدیثی فراوان، ارتباط مستقیم الفاظ و متن (بر

1.این مجموعه به ترتیب به دست فرزانگانی چون آیت الله مشکینی، لبیب بیصون، اویس کریم محمد و معادیخواه، نگارش یافته است.

2.. نمایه‌سازی از مطالب و موضوعات مورد بحث در حدیث، از شیوه‌های علمی و پرکاربرد است. نمایه‌سازی دقیق، پژوهش دشوار است که به مهارتهای علمی و تجربی فراوان نیازمند است.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه 2
    تاریخ انتشار :
    1390
    پیوند معرفی کتاب :
    http://hadith.net/post/51687/
تعداد بازدید : 77123
صفحه از 304
پرینت  ارسال به