شیعیان، منحصر به نگارشهای حدیثی نبود، آنان علاوه بر نگارشهای عمیق، زیبا و ماندگار متون حدیثی، نگارشهای زیبایی در علوم پیرامونی حدیث نیز سامان دادند. بهترین نگاشتههای رجالی شيعه در این دوران پدید آمده است. نگارشهای متفاوت در زمینه غریبالحدیث، فقهالحدیث و نقدالحدیث نیز در این دوران تأليف شده است. فهرستنگاریهای جامع از مصنفات حدیثی نیز یادگار این دوران است. گزارش اجمالی از گونههای نگارشی این دوران را در پی میآوریم.
گونههای نگارش حدیثی۱
1. جامعنگاری
جامعنگاری با گردآوری مجموعهای از احادیث ناظر به هم در ذیل عنوانها و موضوعات گوناگون فقهی، به وسیله یاران امام رضا علیه السلام آغاز گردید و تا سدههای چهارم و پنجم که جوامع بزرگی نگارش یافتند، سیر تکاملی خود را پیمود. جوامع مشهور شیعی که به کتب اربعه معروفاند و تا امروز بر تارک علم و انديشه شيعه میدرخشند، یادگار تلاش اندیشمندان زبردست و پرکار این دوران است.
الکافی: شیخ کلینی (م 329) و پرورشیافته مدرسه حدیثی قم، با نگارش این کتاب مهمترین جامع حدیثی شیعه را تدوین نمود. دو جلد نخست این مجموعه هشتجلدی با عنوان اصول، درباره موضوعات اعتقادی و کلامی و پنج جلد آن با عنوان فروع در زمینه موضوعات فقهی و جلد آخر آن با عنوان روضه در موضوعات پراکنده است. این کتاب گرچه ثمره مدرسه حدیثی قم بود، ولی زمینه نشر و نسخهبرداری آن در بغداد، که دارای امکانات فراوان نشر بود، فراهم شد.
من لا یحضره الفقیه: این کتاب جامع احادیث فقهی است كه شیخ صدوق (م 381) یکی از مؤلفان برجسته مدرسه حدیثی قم، آن را نگاشته است.
تهذیب الأَحکام: این کتاب را شیخ طوسی در شرح کتاب المقنعه استاد خود شیخ مفید (م 413) نگاشته است. از آنجا که استاد و شاگرد هر دو پرورشیافته