53
تاريخ حديث شيعه 2

اسامی نزدیک به دویست و پنجاه شیخ حدیثی او اکنون در دست است. شیخ طوسی درباره او گفته است: «در میان اساتید قم، از نظر قدرت حافظه و کثرت علم همانند او دیده نشده است».۱
همت اصلی او نگارش حدیث است. می‌توان گفت در تمام حوزه‌های معارف نقلی آن روزگار همچون فقه، اخلاق، کلام نقلی، دعا، تاریخ، فضائل و مناقب و فقه الحدیث، نوشته‌های حدیثی دارد.
سلیقه و ذوق هنری او نیز از گونه‌های نگارشی او هویدا است. هرچند شمار اندکی از نوشته‌های او، برای ما باقی مانده است، اما از همین مقدار نیز می‌توان به ذوق، سلیقه و زاویه دید او در نحوه انتقال معارف حدیثی پی برد. در درس پیشین به برخی گونه‌های نگارشی او اشاره کردیم.
نگاشته‌های او نزدیک به سیصد اثر بوده است. شیخ صدوق در مقدمه کتاب من لا یحضره الفقیه تعداد نوشته‌های خویش را تا‌ آن زمان دویست و چهل و پنج اثر برشمرده است.۲ امروزه، تنها شمار اندکی از این مجموعه بزرگ آثار، در دسترس ما هستند و اکثر آنها در سده‌های پیشین ناپدید شده‌اند. کتابهای رجالی و بسیاری از کتابهای کلامی با موضوع امامت و کتابهای فقهی ایشان از این گروه‌اند. برخی گفته‌اند کتاب مدینة العلم حتی تا سده نهم هجری در دسترس عالمان بوده است. این کتاب فقهی از من لا یحضره الفقیه بزرگ‌تر بوده است.
از نگاشته‌های شیخ صدوق، اکنون این کتابها در دسترس هستند:
1. اکمال الدین و اتمام النعمه (یا کمال الدین)
2. الأمالی ( المجالس)
3. التوحید
4. ثواب الأعمال
5. عقاب الأعمال
6. عیون أخبار الرضا

1.. شیخ طوسی، الفهرست، ص ۲۳۷، ش ۱۲۵.

2.. من لا یحضره الفقیه، ج ۱، مقدمۀ مؤلف.


تاريخ حديث شيعه 2
52

در بخشهایی از کتاب المسلسلات، از شیخ صدوق نیز روایت نقل شده است.۱

کتاب الغایات

در بر گيرنده روایاتی است که با تعابیری مثل «‌برترین، نیکوترین، زیرک‌ترین، زشت‌ترین و منفورترین و ...» به کامل‌ترین وصفها اشاره دارند. روایات این کتاب همه مرسل‏اند.

کتاب العروس

این رساله مربوط به فضائل و آداب روز جمعه است. نگارنده با الهام از حدیث اول کتاب، که در آن، روز جمعه به عروس تشبيه شده، اثر خود را العروس نامیده است:
الإمام الصادق جعفر بن محمد علیه السلام قال: إذا کان یومُ القیامة بعثَ اللهُ الأیامَ فی صُورٍ یعرفُها الخلْقُ أنّها الایامُ، ثم یبعثُ اللهُ الجُمُعَةَ أمامَها یقْدُمُها کالعروسِ ذاتِ جمالٍ و کمالٍ تُهْدَی إلی ذی دِینٍ و مالٍ.۲
امام صادق علیه السلام فرمودند: چون روز رستاخیز فرا رسد خداوند روزها را در هیئتهایی برانگیزد که مردم خواهند فهمید آنها روزهای هفته هستند. آن‌گاه پروردگار روز جمعه را پیشرو روزها قرار دهد، چون عروسی زیبا و کمال‌یافته که عازم خانه دامادی با دین و ایمان است
.

6. شیخ صدوق (م 381 ﻫ)

محمد بن علی بن حسین مشهور به شیخ صدوق، از مشهورترین راویان و حدیث‌نگاران شیعه است. او در پی دعای امام مهدی علیه السلام متولد شد. مشهورترین اساتید او، پدرش و محمد بن حسن بن ولید هستند. به دعوت رکن الدوله از قم به ری مهاجرت کرد. سفرهای گوناگون او به سرزمینهای مختلف جهان اسلام مایه شگفتی است. این سفرها سبب شده است كه او استادان فراوان و گوناگونی از فرقه‌های مختلف مذهبی، داشته باشد.

1.. المسلسلات، ص ۲۴۱، ۲۴۵، ۲۵۰، ۲۶۱ و ۲۶۴.

2.. العروس، ص ۱۴۵.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه 2
    تاریخ انتشار :
    1390
    پیوند معرفی کتاب :
    http://hadith.net/post/51687/
تعداد بازدید : 78171
صفحه از 304
پرینت  ارسال به