57
تاريخ حديث شيعه 2

چندین کتاب به او نسبت داده شده است، کتاب الغیبه مشهورترین کتاب باقی‌مانده از او است. نعمانی کتاب الغیبه را برای محکم کردن پایه‌های اعتقادی شیعیان درباره امام مهدی علیه السلام نگاشته است. درباره این کتاب در درس پیشین توضیح مختصری دادیم.

12. هارون بن موسی تلعکبری (م 385 ﻫ)

از محدثان مشهور و پر روایت است. بسیاری از اصول و مصنفات اصحاب ائمه علیهم السلام را روایت کرده و به نسلهای پس از خویش انتقال داده است، بدین جهت می‌توان او را نقطه اتصال بسیاری از مصنفات دانست. شیخ طوسی درباره او گفته است:
وی شخصیتی ارزشمند، مورد اطمینان، پر روایت و بی‌مانند است. همچنین او روایت‌کننده تمام اصول و مصنفات حدیثی است۱.
بنا به گفته نجاشی او کتابی به نام الجوامع فی علوم الدین داشته است،۲ که اکنون در دست نیست. سید ابن طاووس دعای سحر ابوحمزه ثمالی را از طریق او نقل می‌کند.۳ از این رو آقا بزرگ تهرانی، راوی این دعا را ایشان می‌داند.۴
او بیش از همه، از ابن‌همام روایت نقل کرده و رابطه نزدیکی با او داشته است. استاد مهم دیگرش ابن‌عقده است.۵ نجاشی و ابن‌غضائری نیز از شاگردان او هستند.

13. محمد بن جریر طبری

در قرن چهارم هجری، سه نفر محدث با نام محمد بن جریر طبری یافت می‌شوند که از شمال ایران و منطقه طبرستان برخاسته‌اند. مشهورترین آنها محمد بن جریر

1.. رجال شیخ طوسی، ص ۴۴۹، ش ۶۳۸۶.

2.. رجال نجاشی، ص ۴۳۹، ش ۱۱۸۴.

3.. اقبال الاعمال، ج ۱، ص ۱۵۷.

4.. الذریعه، ج ۸، ص ۱۸۷.

5.. مقالۀ «سال‌شمار آموزشی هارون بن موسی تلعکبری»، سید محمد جواد شبیری، مجلۀ علوم حدیث، ش ۳۲، ص ۱۰. شایان ذکر است كه این مقاله با تفصیل بیشتری در شرح حال این راوی، در دانش‌نامۀ جهان اسلام، ج ۸، ص ۹۱، موجود است.


تاريخ حديث شيعه 2
56

هجری نگاشته شده‌اند ـ نگارش مروج الذهب در سال 332 آغاز شده۱ و إثبات الوصیه نیز در همین دوران نوشته شده است.۲ ـ ولی شیوه نگرش و باورهای این دو کتاب کاملاً با یکدیگر متفاوت است. مؤلف إثبات الوصیه، انسانی شیعی با باورهای عمیق امامی است و اعتقاد خود به دوازده امام را به طور صریح ابراز کرده و امام علی علیه السلام را به عنوان وصی بلافصل پیامبر صلی الله علیه و آله معرفی كرده است. در حالی که مؤلف مروج الذهب شخصی سنی می‌نماید که اگرچه فضائل امام علی علیه السلام را می‌ستاید، ولی امامت ایشان را باور ندارد.
از زمانهای کهن درباره شیعه یا سنی بودن مسعودی بحث شده است. هر گروه برای ادعای خویش دلایلی آورده و به یکی از دو نگاشته او استناد کرده‌اند.۳ برخی از محققان معتقدند که مؤلف این دو کتاب، دو نفر هستند که همنام بوده و در یک عصر، ولی در دو منطقه جغرافیایی می‌زیسته‌اند. این نظریه با توصیف نجاشی از مسعودی در کتاب رجال نجاشی منافات دارد، زیرا نجاشی تمامی کتابهای مشهور را به علی بن حسین مسعودی شیعی نسبت می‌دهد.۴ نجاشی او را تا 333 هجری زنده می‌شمارد. عبدالله الصاوی در مقدمه اخبار‌الزمان، مسعودی مورخ را معتزلی، شافعی و تا 345 یا 346 هجری زنده می‌داند و هیچ‌یک از کتابهای نجاشی را جزء كتب او برنمی‌شمرد.۵

11. محمد بن ابراهیم نُعمانی (متوفای نیمه دوم قرن چهارم)

از زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست. او در بغداد از محضر ثقة الإسلام کلینی استفاده کرده و سپس به شام رفته است.۶

1.. مروج الذهب، ج ۲، ص ۳۳۲.

2.. إثبات الوصیه، ص ۲۳۱.

3.. خاتمة مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۱۱۶.

4.. رجال نجاشی، ص ۲۵۴.

5.. مقدمۀ اخبار الزمان، ص ۱۸ و ۲۰.

6.. مقدمۀ آقای علی‌اکبر غفاری بر کتاب الغیبه نعمانی، ص ۱۱. این مقدمه در بر دارندۀ اطلاعات ارزشمند دیگری دربارۀ این کتاب و مؤلف آن است.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه 2
    تاریخ انتشار :
    1390
    پیوند معرفی کتاب :
    http://hadith.net/post/51687/
تعداد بازدید : 78230
صفحه از 304
پرینت  ارسال به