59
تاريخ حديث شيعه 2

به سبب قوت متن و دارا بودن نظم خاص شايان توجه بوده و ستایش شده است. موضوع محوری آن اخلاق و آداب است و سخنان هر یک از معصومین علیهم السلام را در بابی مجزا ذکر کرده است. اگرچه اسناد کتاب حذف شده، ولی زیبایی و استواری متن آن موجب شهرت و مقبولیت آن گشته است. برخی از خطبه‌ها و نامه‌های امام علی علیه السلام که به گونه تقطیع‌شده در نهج البلاغه و کتب دیگر آمده است، به صورت پیوسته و کامل‌تر در این کتاب ذکر شده است.

16. محمد بن محمد بن أشعث کوفی

از راویان شیعی است که ساکن مصر بوده است. نجاشی او را قابل اعتماد دانسته است.۱ تلعکبری در سال 313 بخشی از روایات او را که با عنوان اشعثیات شناخته می‌شده با واسطه محمد بن داود بن سلیمان کاتب، دریافت کرده است.۲ کتاب اشعثیات یا کتاب جعفریات، را به او منسوب می‌دانند. فضل‌الله راوندی بسیاری از احادیث این کتاب را در نوادر خویش آورده است. محدث نوری نيز بر این کتاب اعتماد داشته و آن را رواج داده است.۳

17. قاضی نعمان مغربی (م 363 ﻫ)

او از مبلغان و مؤلفان مشهور فاطمیان مصر است. درباره مذهب او اختلاف است. محل زندگی، آثار نگارشی و اظهار عقاید او دلالت بر آن دارد که اسماعیلی است، اما محدث نوری تأکید می‌‌کند که او امامی بوده و به تقیه رفتار می‌کرده است.۴ این نظر به هیچ عنوان قابل دفاع نیست.
نوشته‌های او درباره امام مهدی علیه السلام و تطبیق آن بر فاطمیان، حتی با پوشش تقیه نیز قابل توجیه نیست.۵

1.. رجال نجاشی، ص ۳۷۹.

2.. رجال طوسی، ص ۴۴۴، ش ۶۳۲۵.

3.. خاتمة مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۳۰.

4.. خاتمة مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۱۲۹.

5.. شرح الاخبار، ج ۳، ص ۳۵۵ به بعد. همچنین رجوع کنید به مقالۀ آقای امیر جوان آراسته با عنوان «قاضی نعمان و مذهب او» در فصلنامۀ هفت آسمان، سال سوم، شمارۀ نهم و دهم، ص ۸۳ ـ ۴۷، بهار و تابستان، سال ۱۳۸۰.


تاريخ حديث شيعه 2
58

طبری، نویسنده کتاب تاریخ طبری و تفسیر طبری است. او سنی‌مذهب است. دو همنام دیگر او شیعه مذهب بوده‌اند. اولی نویسنده کتاب المسترشد فی الإمامه است. او در این کتاب به اثبات امامت امام علی علیه السلام و شایستگی ایشان پرداخته است. شیخ طوسی در معرفی او نوشته است: «لیس بصاحب التاریخ»۱ محمد بن جریر طبری ديگر، نویسنده کتاب دلائل الأمامه است که علاوه بر اثبات امامت به شرح حال امامان و مناقب و معجزات آنان نیز پرداخته است.۲
کتابهای دیگری چون مناقب فاطمة و ولدها، نوادر المعجزات و کتاب الرجال نیز به محمد بن جریر نسبت داده شده است.

14. حسین ‌بن حمدان خصیبی (م 334 ﻫ)

او از سران غالیان ـ فرقه نصیریه ـ است. در حلب می‌‌زیسته است و ابن‌عقده و تلعکبری از او روایت نقل کرده‌اند. رجالیان او را به فساد عقیده متهم کرده و تضعیف کرده‌اند.۳ او کتابی در تاریخ ائمه علیهم السلام داشته است که گزیده‌ای از آن با نام الهدایة الکبری اکنون چاپ شده است. متأسفانه تفکر اشتباه و آمیخته به غلو حسین ‌بن حمدان در برخی از کتابهای پس از او نيز تأثیر گذاشته است. محققان باید همیشه در ریشه‌یابی متون غلو‌آمیز و اخذ و نقد آن متون دقت و توجه کنند.

15. ابن‌شعبه حرّانی

حسین بن علی معروف به ابن‌شعبه مؤلف کتاب تحف العقول است. از زندگی او آگاهی چندانی در دست نیست. تا قرن نهم هجری ذکری از او و کتاب او نشده است. قرینه‌هایی بر اینکه او در قرن چهارم زندگی می‌‌کرده و معاصر با شیخ صدوق بوده است، اقامه کرده‌اند۴ که اثبات آنها محتاج دلایل بیشتری است. کتاب تحف العقول

1.. شیخ طوسی، الفهرست، ص ۷۱۲.

2.. آقای علی موسی الکعبی، دربارۀ طبری‌ها و اشتراک و تفاوت آنان و آثار علمی ایشان، مقاله‌ای دارند با عنوان «الطبریون نظرة فی المتفق و المفترق» که در مجلۀ علوم الحدیث عربی، شماره‌های ۱۶ و ۱۷، به چاپ رسیده است.

3.. رجال نجاشی، ص ۶۷؛ رجال ابن‌غضائری، ص ۵۴، ش ۴۰، نشر دار الحدیث، سال ۱۳۸۰.

4.. خاتمة مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۱۸۷.

  • نام منبع :
    تاريخ حديث شيعه 2
    تاریخ انتشار :
    1390
    پیوند معرفی کتاب :
    http://hadith.net/post/51687/
تعداد بازدید : 77121
صفحه از 304
پرینت  ارسال به