به سبب قوت متن و دارا بودن نظم خاص شايان توجه بوده و ستایش شده است. موضوع محوری آن اخلاق و آداب است و سخنان هر یک از معصومین علیهم السلام را در بابی مجزا ذکر کرده است. اگرچه اسناد کتاب حذف شده، ولی زیبایی و استواری متن آن موجب شهرت و مقبولیت آن گشته است. برخی از خطبهها و نامههای امام علی علیه السلام که به گونه تقطیعشده در نهج البلاغه و کتب دیگر آمده است، به صورت پیوسته و کاملتر در این کتاب ذکر شده است.
16. محمد بن محمد بن أشعث کوفی
از راویان شیعی است که ساکن مصر بوده است. نجاشی او را قابل اعتماد دانسته است.۱ تلعکبری در سال 313 بخشی از روایات او را که با عنوان اشعثیات شناخته میشده با واسطه محمد بن داود بن سلیمان کاتب، دریافت کرده است.۲ کتاب اشعثیات یا کتاب جعفریات، را به او منسوب میدانند. فضلالله راوندی بسیاری از احادیث این کتاب را در نوادر خویش آورده است. محدث نوری نيز بر این کتاب اعتماد داشته و آن را رواج داده است.۳
17. قاضی نعمان مغربی (م 363 ﻫ)
او از مبلغان و مؤلفان مشهور فاطمیان مصر است. درباره مذهب او اختلاف است. محل زندگی، آثار نگارشی و اظهار عقاید او دلالت بر آن دارد که اسماعیلی است، اما محدث نوری تأکید میکند که او امامی بوده و به تقیه رفتار میکرده است.۴ این نظر به هیچ عنوان قابل دفاع نیست.
نوشتههای او درباره امام مهدی علیه السلام و تطبیق آن بر فاطمیان، حتی با پوشش تقیه نیز قابل توجیه نیست.۵
1.. رجال نجاشی، ص ۳۷۹.
2.. رجال طوسی، ص ۴۴۴، ش ۶۳۲۵.
3.. خاتمة مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۳۰.
4.. خاتمة مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۱۲۹.
5.. شرح الاخبار، ج ۳، ص ۳۵۵ به بعد. همچنین رجوع کنید به مقالۀ آقای امیر جوان آراسته با عنوان «قاضی نعمان و مذهب او» در فصلنامۀ هفت آسمان، سال سوم، شمارۀ نهم و دهم، ص ۸۳ ـ ۴۷، بهار و تابستان، سال ۱۳۸۰.