محدثان مشهور مدرسه حديثی قم
مدرسه حدیثی قم در طول نزدیک به دویست سال پناهگاه و مكان اميد بسیاری از محدثان شیعی بوده است. کتابهای رجال و فهرست نام نزدیک به سيصد و پنجاه نفر از دانشمندان و محدثان قم را ذکر كرده‌اند.
با اینکه بسیاری از محدثان مشهور از شاگردان این مدرسه‌اند، ولی با عنوان قمی معرفی نشده‌اند؛ بنابراین شمار محدثان قم بسیار فراتر از این تعداد است؛ به عنوان مثال تأمل در اساتید ثقة الإسلام کلینی در کتاب کافی معلوم می‌شود که نزدیک به 95 درصد احادیث کتاب کافی از استادان و مشایخ قم نقل شده است. بنابراین شیخ کلینی را نیز می‌باید از ثمرات مدرسه حدیثی قم دانست؛ هرچند او هیچ‌گاه با عنوان القمی توصيف نشده و تنها کلینی یا رازی خوانده شده است. برای تبیین عظمت مدرسه حدیثی قم تنها ذکر این مطلب کافی است که یکی از محققان، نام سيصد و پنجاه نفر از محدثان قم تا پایان قرن چهارم هجری را یاد کرده است.۱ اکنون به اجمال برخی از مشهورترین محدثان قم را معرفی می‌کنیم.۲
1.. محمدرضا جباری، شناخت و تحلیل مدرسۀ حدیثی قم (رسالۀ دكتری).
2.. اصطلاح شیخ القمیین: نجاشی در رجال خود از هفت نفر به عنوان شیخ قمیان یاد کرده است. برخی از آنان با یکدیگر همدوره اند. ظاهراً منظور او این است که در میان قمیان فرد مورد اشاره از بزرگان شهر است نه آنکه تنها مصداق این عنوان باشد.
احمد بن محمد بن عیسی أشعری (رجال نجاشی، ص۸۱)
عبدالله بن جعفر الحمیری، أبوالعباس القمی ( همان، ص۲۱۹)
علی بن الحسین بن موسی بن بابویه القمی (همان، ص ۲۶۱)
محمد بن عیسی بن عبدالله بن سعد بن مالک الأشعری، أبوعلی (همان، ص ۳۳۸)
محمد بن علی بن محبوب الأشعری القمی، أبوجعفر (همان، ص ۳۴۹)
محمد بن أحمد بن داود بن علی، أبوالحسن (همان، ص ۳۸۴)
محمد بن الحسن بن أحمد بن الولید، أبوجعفر (همان، ص ۳۸۳).
هرچند که درباره قمی بودن نفر آخر تردید داشته است:
شیخُ القُمیینَ و فقیهُهم و مُتقدّمُهم و وجههم و یقال: انّه نَزیل قُم و ما کان أصُله منها؛ و می‌گویند او تنها ساکن قم بوده و اصالتاً قمی نبوده است.
