ظاهراً او وکیل امام رضا علیه السلام و امام جواد علیه السلام در قم بوده است.۱ هنگامی که زکریا بن آدم تصميم خود را مبنی بر ترک خاندانش (ظاهراً مقصود مردم قم است)، به دليل نارضايتی از آنان، با امام رضا علیه السلام در ميان گذاشت امام رضا علیه السلام به او فرمود:
اين كار را نكن؛ چرا كه به بركت وجود تو بلاها از خاندانت برطرف میشود، همانگونه كه به بركت موسی بن جعفر بلاها از اهل بغداد برطرف میشود۲.
3. ابراهیم بن هاشم
او از دانشمندان و راویان پرحديث کوفی است که به قم مهاجرت کرده است. درباره ابراهیم بن هاشم گفتهاند: «او نخستین کسی است که احادیث کوفیان را در قم منتشر کرد.»۳ بیشترین روایات او از طریق فرزندش، علی بن ابراهیم گزارش شده است. بیش از شش هزار و چهارصد روایت به نقل از او در کتب اربعه آمده است.۴
4. علی بن ابراهیم قمی
او از فرزندان ابراهیم بن هاشم و از مشهورترین راویان قم و پرروایتترین آنها در دوران غیبت صغری است. بیش از هفت هزار و صد روایت او در کتب اربعه نقل شده است.5 او استاد شیخ کلینی و ابنبابویه، پدر شیخ صدوق است. علی بن ابراهیم قمی کتابهای بسیاری نگاشته که تفسیر علی بن ابراهیم ـ از کهنترین تفاسیر روایی در دسترس ـ از آن جمله است.6 نجاشی درباره او گفته است:
ثقةٌ فی الحدیث، ثَبتٌ،7 مُعتَمَدٌ، صحیحُ المذهبِ، سَمِعَ فَأکثَرَ وَ صنَّفَ کُتباً وَ