بررسی روایات فضایل و مثالب شهر قم
بیبیزینب حسینی ۱
مهدی جلالی ۲
چکیده
فضایل شهرها از جمله موضوعاتی است که خاستگاه بسیاری از روایات ساختگی است. در این نوشتار ما در پی آنیم که روایات فضایل شهر مقدس قم را ارزیابی سندی و متنی داشته باشیم. این روایات اولین بار از طریق حسن بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی (برادر میانی شیخ صدوق)، عابدی زاهد و عزلت نشین _ که بهرهای از فقه نداشت _ برای حسن بن محمد بن حسن سائب اشعری قمی نقل شد. بعدها این روایات توسط مؤلفان جوامع حدیثی متأخر، مانند علامه مجلسی، شیخ حرعاملی، میرزا حسین نوری در متون حدیثی مشهور شدند. اکثر این روایات دارای اسناد ضعیف و متونی نقدپذیر هستند.
کلیدواژهها: اخبار ساختگی، روایات فضایل شهرها، قم، بررسی سندی، بررسی متنی.
درآمد
بازبینی و بررسی سندی و متنی روایات در حوزههای مختلف علوم اسلامی _ که به صورت جزئی از فرهنگ مسلمانان در آمده _ امری روشن و ضروری است که متأسفانه در همه موارد، بدان توجه لازم نمیشود.
با بررسی تاریخ حدیث روشن میشود که دروغپردازان، در مقاطعی، با انگیزههای گوناگون اقدام به جعل حدیث نموده و با اسناد ساختگی احادیث مجعول را در حوزه روایات اسلامی وارد کردهاند. این معضل از زمان پیامبر شروع شد۳ و پس از آن نیز
1.استادیار دانشگاه یاسوج.
2.دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد.
3.. من کذب علی متعمداً فلیتبوأ مقعده من النار....(جامع احادیث الشیعه، ج۶، ص۱۰۲- ۱۰۳). روایات بسیار دیگری نیز وجود دارد که به وجود کذابان در میان راویان اشاره دارد.