بررسی سند روایت
1) علی بن عیسی و علی بن محمد الربیع مشترک‌اند.۱
2) سند این روایت با هیچ کدام از طرق این راویان (علی بن عیسی، علی بن محمد الربیع، صفوان بن یحیی بیاع سابری) انطباق ندارد. بنا بر این، این طریق غریب است و چنین طریقی تنها در بحار الانوار یافت شد. و او نیز این روایت را چونان روایات گذشته از تاریخ قم گرفته است.
بررسی متن روایت
1) در باره درهای بهشت، در روایات، اوصاف متعددی وجود دارد؛ برخی آن را به تعداد اعمال نیک مثل روزه، نماز، وضو یا مراتب عرفانی صبر، رضا، شکر، ...۲ و برخی آن را بر طبق اصناف مختلف صالحان، انبیا، شهدا، صدیقان، ..۳ شناسایی می‌کنند. در این بین، روایات محدودی وجود دارد که آن را طبق شهرها تقسیم بندی کرده‌اند؛ قمی‌ها، قزوینی‌ها، همدانی‌ها، اهوازی‌ها، ۴ ....
2) این روایت با روایت دیگری که سه در از درهای بهشت را از آن قمی‌ها می‌داند، سازگار نیست.۵
3) باید توجه داشت انبیا و صدیقان با هم از یک در و شهدا و صالحان نیز از یک در وارد می‌شوند؛ اما قمی‌ها سه در یا یک در انحصاری دارند.
4) در روایت دیگر آمده است که هر کس خویشتن را از گناهان باز دارد و به تکالیف خویش عمل نماید و محبت خاندان اهل بیت علیهم السلام را در دل بپرورد، از هر دری از درهای بهشت که بخواهد، می‌تواند وارد شود. به نظر می‌رسد این روایت با مفهوم انحصاری درهای بهشت برای گروه‌های مختلف چندان سازگار نیست.
ج. روایاتی که اگر با روایات مرتبط مقایسه شوند، احتمال می‌رود که اصل یا حداقل بخشی از آنها در زمان‌های بعد ساخته شده و به روایت افزوده شده است؛ در هر کدام از
1.. حدیثی که راویان آن همه یا یکی از آنها بین دو یا چند نفر ثقه مشترک باشند.(اصول حدیث، ص۸۱).
2.. ر.ک. بحارالانوار، ج۶۶، ص۴۰۰؛ ج ۹۳، ۲۵۶.
3.. ر.ک. همان، ج۶۹، ص۱۵۸؛ ج ۹۷، ص۸.
4.. ر.ک: همان، ج ۵۷، ص۲۲۹.
5.. همان، ج۵۷، ص۲۹۷. این روایت مرسل است.
