بررسي روايات فضايل و مثالب شهر قم - صفحه 146

امام زمان علیه السلام در کنار کوفه معرفی می‌کند:
و عن جماعة من أهل الری، أنهم دخلوا علی أبی عبد الله علیه السلام، إلی أن قالوا: فقال علیه السلام:. إن لله حرماً و هو مكة، و إن للرسول صلی الله علیه و آله حرماً و هو المدینة، و إن لأمیر المؤمنین علیه السلام حرماً و هو الكوفة، و إن لنا حرماً و هو بلدة قم.۱
چنین به نظر می‌رسد که فضیلت‌تراشان برای شهر قم فضیلتی تراشیده و به روایت چسبانیده‌اند.
بررسی تاریخ حدیث، وجود نوعی رقابت بین مکتب روایی قم را با مکتب روایی کوفه در برهه‌ای از تاریخ تأیید می‌کند؛ زمانی که قمی‌ها روایات کوفه را رد می‌کردند و نقل روایت از کوفیون را دال بر ذم راوی و روایت ایشان را مشتمل بر غلو می‌دانستند. شاید همین مسأله در قرن سوم و چهارم هجری باعث ورود این دست روایات به کتب حدیث شده باشد. نمونه دیگری از این روایات _ که تقابل بین کوفه و قم را نشان می‌دهد _ به این شرح است:
۵. و عن محمد بن قتیبة الهمدانی و الحسن بن علی الكشمارجانی، عن علی ابن النعمان، عن أبی الأكراد علی بن میمون الصائغ، عن أبی عبد الله علیه السلام قال: إن الله احتج بالكوفة علی سائر البلاد و بالمؤمنین من أهلها علی غیرهم من أهل البلاد، و احتج ببلدة قم علی سائر البلاد، و بأهلها علی جمیع أهل المشرق و المغرب من الجن و الإنس، و لم یدع الله قم و أهله مستضعفاً، بل وفقهم و أیدهم. ثم قال: إن الدین و أهله بقم ذلیل، و لولا ذلك لأسرع الناس إلیه فخرب قم و بطل أهله، فلم یكن حجةً علی سائر البلاد، و إذا كان كذلك لم تستقر السماء و الأرض، و لم ینظروا طرفة عین و إن البلایا مدفوعة عن قم و أهله، و سیأتی زمان تكون بلدة قم و أهلها حجةً علی الخلائق، و ذلك فی زمان غیبة قائمنا علیه السلام إلی ظهوره و لولا ذلك لساخت الأرض بأهلها، و إن الملائكة لتدفع البلایا عن قم و أهله، و ما قصده جبار بسوء إلا قصمه قاصم الجبارین، و شغله عنهم بداهیة أو مصیبة أو عدو، و ینسی الله الجبارین فی دولتهم ذكر قم و أهله كما نسوا ذكر الله.۲.
این روایت به اخبار آخر الزمان نیز مربوط است.

1.. مستدرک وسائل الشیعه، ج۱۰، ص۲۱۰.

2.. بحار الانوار، ج۵۷، ص۲۱۱-۲۱۶. در این روایت چنین به امام نسبت داده‌‌اند که فرمود: خداوند کوفه را حجت بر بلاد مسلمین و قم را حجتی بر شرق و غرب عالم قرار داد و علت ضعف مردم قم آن است که به این واسطه از نابودی حفظ شود و قم قدرت خود را در زمان حکومت امام زمان علیه السلام به دست می‌‌آورد

صفحه از 151