است که از دیر باز تا کنون مورد توجه محدثان و حدیث پژوهان اسلامی بوده است. این موضوع در آثار علامه عسکری نیز جایگاه مهمی داشته، پیوسته گوشه‌ای از مباحثات ایشان را به خود اختصاص داده است؛ چنان که معرفی شخصیت «سیف بن عمر» _ که در بازشناسی هویت «عبد الله بن سبا» و صد و پنجاه صحابی دیگر نقشی اساسی داشت _ از مسائلی است که در کتاب معالم المدرستین مورد بازخوانی قرار گرفته است.
شخصیت شناسی سیف بن عمر
یکی از مهم‌‌ترین دستاوردهای علامه عسکری در زمینه مطالعات رجالی، شناسایی شخصیت «سیف بن عمر» است. ایشان برای این منظور، ابتدا تمام روایاتی را که به سیف بن عمر ختم گردیده،گرد آورده و مورد بررسی دقیق سندی قرار دادند. سپس همه آنها، بویژه احادیثی که از بوته جرح و تعدیل به سلامت گذشتند، را مورد ارزیابی متنی قرار دادند که در این میان از معیار «موافقت با عقل» بهره وافری بردند.۱ مقایسه روایات سیف در تاریخ الطبری با روایات دیگر مورخان اسلامی مانند بلاذی، واقدی و مدائنی روش دیگری بود که علامه عسکری برای نقد روایات سیف مورد استفاده قرار دادند و سرانجام به این نتیجه رسیدند که سیف بن عمر فردی وضّاع و دروغ پرداز بود که پیوسته به جعل و تحریف تاریخ اسلام می‌پرداخت و این حقیقتی است که رجالیون اهل سنت نیز بر آن صحّه گذاشتند.۲
سیف بن عمر و خلق راویان حدیث
علامه عسکری بر این باور بود که سیف بن عمر علاوه بر جعل احادیث، در خلق راویان و ناقلان خبر نیز ید طولایی داشت و بسیاری از راویانی که در مکتب خلفا به نقل اخبار تاریخی می‌پرداختند، ساخته ذهن سیف بن عمر بودند. ایشان در این باره می‌نویسد:
سیف بیش از یكصد و پنجاه صحابی برای رسول خدا صلی الله علیه و آله آفرید كه ما حدود نود و سه تن از آنها را در کتاب خمسون و مائه صحابی مختلق آوردیم. او از این تعداد، بیست و نه نفر را از قبیله خودش(تمیم) آفریده و در عالم خیال برای هر یك آنها اخبار و داستان‌ها ساخته است. او تنها از «محمد بن سواد نویره» حدود 216 روایت نقل کرده است. سیف همچنین سرایندگانی را برای عرب، فرماندهانی را برای پارسیان و رومیان و سرزمین‌هایی را در كشورهای اسلامی و غیر اسلامی خلق كرد. او جنگ‌هایی در ارتداد و
1.. ر.ک: عبد الله بن سبا و اساطیر اخری، ج۱، ص۲۳۷ - ۳۲۳ و ج۲، ص۴۰۷.
2.. ر.ک: معالم المدرستین، ج۱، ص۴۳۶.
