(اصحاب صفین) نجنگیدم. آورده‌اند كه حجاج بن یوسف مردی را مأمور كرد تا در ازدحام جمعیت، نیزه زهر آگین خود را در پشت پای او فرو كند و او را مسموم و بكشد. سال مرگش 73 هجری است. نویسندگان صحاح 2630 حدیث از او روایت كرده‌اند! شرح حالش در اسدالغابه، سیر اعلام النبلاء و جوامع السیره آمده است.1.
بر اساس تتبع صورت گرفته، علامه در کتاب معالم المدرستین نزدیک به هفتاد شخصیت را معرفی کرده و در باره آنها سخن گفته است و این، غیر از مواردی است که ایشان به صورت مختصر و با ارجاع به مصادر ترجمه از آنان یاد کرده است.2
بررسی دقیق واژگان و مفردات
از دیگر امتیازات علامه عسکری در مطالعات حدیث پژوهی، بررسی و تحلیل واژگان قرآنی، روایی است. ایشان به هنگام بررسی مستندات و ادله یک مسأله، ابتدا واژگان کلیدی و مهم آن را، با استناد به کتب معتبر ادب عربی، ریشه‌یابی و معنا کرده و سپس به نقد و بررسی آن می‌پردازد. علامه گاه در تفسیر یک واژه قرآنی یا حدیثی، تغییراتی را که در طول زمان در معنای آن ایجاد شده، بیان می‌نماید و سپس خطایی را که از این طریق در تحلیل نظریه پردازان راه یافته نشان می‌دهد. ایشان در برخی موارد برای روشن شدن ابعاد پژوهش، واکاوی معنای لغت را تا قبل از دوره اسلام نیز پیش می‌برد و سیر تحولات آن در جامعه جاهلیت را نیز گزارش می‌كند؛ برای نمونه، ایشان در تفسیر واژه «غنیمت»، تحولات پدید آمده در معنای این کلمه را متذکر شده و می‌نویسد:
معنای واژه غنیمت و مغنم پس از سپری شدن دوران جاهلیت، دو نوبت مورد دگرگونی قرار گرفت: یك بار در شریعت اسلامی و بار دیگر به وسیله متشرعین، تا جایی كه این دو لفظ از لحاظ معنی و مفهوم با واژه‌های سلب و نهب و حرب یكی شدند. عرب در جاهلیت و اسلام هرگاه چیزی را بدون زحمت و مشقت به دست می‌آورد، به آن غنیمت و مغنم می‌گفت، اما آنچه را که در جنگ با زحمت و مشقت به دست می‌آورد، سلب می‌نامید. نخستین باری كه واژه غنم به عنوان كسب مطلق مال استعمال گردید، در قرآن و در سوره انفال بود.۳.
1.. همان، ج۱، ص۱۹۵
2.. برخی دیگر از اشخاصی که علامه عسکری در باره آنان توضیح داده است، عبارت‌‌اند از: مقداد بن اسود، سعد بن ابی وقاص، عبد الله بن مسعود، حجر بن عدی، تمیم داری و کعب الاحبار (ر.ک: همان، ج۱، ص۱۶۱و ۱۶۴ و ج۲، ص۴۸ و۵۲).
3.. همان، ج۲، ص۱۷۷
