همسانی هر سه با هم
|
تفاوت هر دو با نهجالبلاغه
|
تفاوت هر دو با تحفالعقول
|
تفاوت هر دو با نهایةالإرب
|
تفاوت هر سه با هم
|
اختصاصی نهجالبلاغه
|
اختصاصی تحفالعقول
|
اختصاصی نهایةالإرب
|
۳۰۰۰کلمه
|
۳۰کلمه
|
۴۳۰کلمه
|
۸۰کلمه
|
۷۰کلمه
|
۲کلمه
|
۱۵۰۰کلمه
|
۲کلمه
|
خلاصه یافتههای آماری را میتوان در چنین نمودار و جدولی به نمایش گذاشت:
آنچه گذشت، اضافات فراوان متن تحفالعقول و قرابت نسبی متن نهجالبلاغه و نهایةالإرب را نشان میدهد. بیشترین میزان اضافات اختصاصی، مربوط به متن تحفالعقول است؛ اضافاتی که در مقام معنا و محتوا گاه بسیار مهم و برجسته دیده میشوند که در بخش فقه الحدیث بدان اشاره خواهیم کرد.
در موارد متعددی نیز تفاوت متون سهگانه بدین گونه است که مثلاً در ابتدای جمله امام علیه السلام ، دو متن تحفالعقول و نهجالبلاغه با هم یکسان و متن نهایةالإرب با آن دو متفاوت است و در پایان همان جمله متن نهجالبلاغه و نهایةالإرب یکسان و با متن تحفالعقول تفاوت دارد. برای روشن شدن هر چه بهتر موضوع ذکر یک نمونه لازم و ضروری است. این جمله انتخابی از متن عهدنامه که از توصیههای امام علیه السلام در باره نظامیان است، در سه کتاب بدین