نقش بلخ در نشرحديث شيعه - صفحه 203

ابو العباس حمادی روایت نقل می‌كرده است.
فرد دیگر سالم بن سالم بلخی (از راویان امام صادق)۱ است. او محدثی زاهد در بلخ بود كه به كثرت عبادت و صیام در عصر خویش شهره بوده است. وقتی علیه فساد دربار هارون سخن گفت، خلیفه او را به زندان افكند و وی تا زمان مرگ هارون در زندان به سر می‏برد. وی پس از آزادی به مكه رفت و تا آخر عمر در آنجا بود۲

سفر حدیث پژوهان حوزه‌های حدیثی به بلخ

ابو المفضل شیبانی (قرن چهارم) در سفری كه به بلخ داشته، از أبو نصر بشر بن محمد بن نصربلخی عنبری۳ و محمد بن علی بن زبیر بلخی۴ روایت كرده است.
نضر بن اصبغ بن منصور بغدادی نیز از راویان بغداد است كه در بلخ سكنا گزیده بود. صدوق در توصیف وی می‏گوید: «المقیم ببلخ»۵
یحیی بن زید بن علی بن حسین، مشهور به یحیی بن زید مدنی از ائمه و بزرگان زیدیه، از راویان احادیث است كه به منطقه جوزجان سفر كرده است. او شاگرد امام صادق و
امام كاظم علیهما السلام بوده۶ و از افتخارات وی آن است كه كتاب صحیفه سجادیه را تدریس
كرده است۷

جمع‌‌بندی

چنان که گذشت، محدثان بلخ و سرزمین‌های منسوب به آن در شكوفایی حدیث شیعه سهیم بوده و نقش آفرین بوده‌اند، اما این جمع بیش از یكصد نفری بلخیان _ كه تقریباً در دو سده سوم و چهارم پر رنگ‌تر حضور داشته‌اند _ از سده پنجم به بعد رو به افول نهاده و بلخیان شیعی كمتر شده‌اند. این افول را باید در حكومت‌ها و سیاست‌های حكومتی وقت تحلیل كرد. امروزه باید از باقی نماندن آثار بلخیان تأسف خورد، اما باقی ماندن روایات ایشان در لا به لای متون روایی نیز مایه بالندگی و خوشوقتی است. اكنون

1.. رجال الطوسی، ص۲۱۹، ش۲۹۰۱.

2.لسان المیزان، ج۳، ص۶۳.

3.. الامالی (شیخ طوسی)، ص۵۱۶، ح۱۱۳۰.

4.. دلائل الامامة، ص۳۱۷، ح۲۶۳.

5.الخصال، ص۲۹۴، ح۶۰.

6.. رجال الطوسی، ص۳۲۰، ش۴۷۸۴ و ص۳۴۶، ش۶۹.

7.الفهرست (شیخ طوسی)، ص۴۷۷، ش۷۶۹.

صفحه از 204