جای می‏‏گیرد. البته نباید از این نکته غافل ماند که نخستین گام در راه دین، معرفت خداوند است. از این رو، برتری معرفت با هدف برتر دانستن ایمان، به روشنی قابل تفسیر است و هیچ منافاتی با افضلیت ایمان به خدا نخواهد داشت. ضمن آن که ایمان مشتمل بر مجموعه‏‏ای از اعمال جوانحی و جوارحی است که البته «عمل» یکی از لوازم آن به شمار می‏‏اید، اما عنصر معرفت از اعمال جوانحی است.
بر این اساس، می‎توان نسبت و رابطه میان ایمان و معرفت را به لحاظ مصداقی عموم و خصوص مطلق، یا به لحاظ مفهومی جزء به کل به حساب آورد؛ زیرا معرفت جزئی از ایمان است، نه تمام آن. ماتریدی در کتاب خود، در تبیین رابطه میان این دو، معرفت را سبب ایمان می‎داند؛ یعنی معرفت را یکی از اسباب ایمان برمی‎شمارد^۱

2. نسبت سنجی اعمال عبادی با یکدیگر

اشاره شد که روایات مربوط به اعمال عبادی به دو قسم واجب و مستحب دسته بندی می‏‏شوند.
از میان روایات افضل، جهاد در حکم عمل واجبی است که البته متناسب با شرایط زمان و مکان، احکام ویژه‎ای را برمی‎تابد؛ اما مطابق برخی از اخبار، برتر بودن این فریضه الهی، پس از انجام دیگر واجبات مطرح است؛ همان طور که امام صادق علیه السلام فرمود:
الْجِهَادُ أَفْضَلُ الْأَشْیَاءِ بَعْدَ الْفَرَائِضِ^۲.
ضمن آن که جهاد در راه خدا با اعمالی چون قرائت قرآن یا ذکر خدا که در روایات دیگری آمده و از نوع «عبادات مستحبی» شمرده می‎شوند، منافاتی نخواهد داشت.
در بررسی احادیثی که از آداب و اذکار مستحب سخن می‎گویند، توجه به عوامل برتری اعمالی چون: نماز اول وقت، قرائت قرآن، ذکر و تهلیل می‏‏‎تواند در هماهنگ سازی میان این احادیث مؤثر باشد.
چنان که نماز، بهترین فریضه دینی است،^۳ انجام به موقع آن، خود نیز بهترین کار است. بدین ترتیب، علاوه بر این که نماز اول وقت در طول افضلیت خود «نماز» قرار می‏‏گیرد، دیگر وجه برتری آن، به جهت عظمت آثاری است که بر آن مترتب است‏‏ که از