مورد اختلاف

در این مجموعه محبوب‏‏تر بودن سه رفتار: صله دادن به امام علیه السلام ، تداوم و استمرار عمل و ذکر تهلیل و تکبیر، با قید «الی الله» مطرح شده‎اند. اخبار مورد نظر، هر سه محبوبیت عملی را نزد خداوند بازگو می‏‏کنند. پرسش این است که کدامیک از این سه محبوب‏‏ترین‌اند؟

بررسی

در گذشته اشاره شد که تداوم عمل، به دلیل عام بودنش، ظرفیت هم پوشانی بر دو عمل دیگر و نیز سایر اعمال را دارد. بنا بر این، حدیث دوم با روایات اول و سوم اختلافی نخواهد داشت؛ اما رفع اختلاف میان روایت اول و سوم با تأمل در موضوعات هر یک از آنها میسر است.
برای درک درست از روایت و شناخت اهمیت و جایگاه بخشیدن صله به امام علیه السلام باید به پرسش‎هایی از این دست، پاسخ داده شود. که آیا امام علیه السلام به کمک مالی مردم نیازمند بوده است؟ اگر چنین نیست، دلیل اهمیت و ارزش دریافت صله از مردم چیست؟
از واکاوی متون حدیثی می‎توان به پاسخ پرسش‎های فوق دست یافت. طبق حدیثی از امام صادق علیه السلام آن بزرگوار صریحاً اعلام می‎دارند که از آن چه در دست مردم است، بی‎نیاز بوده و خود از متمول‎ترین افراد شهر مدینه هستند. و کسانی را که گمان برده‌اند امام علیه السلام به دریافت کمک مالی مردم نیازمند است، کافر می‎شمارند¹
از طرفی با توجه به متن حدیثی از امام کاظم علیه السلام ، اعطای صله دارای محدوده زمانی یعنی دوران حکومت فاسقان است‏‏² بر این اساس، می‎توان گفت علت اصلی ستاندن صله از مردم، ضرورت یاری رساندن آنان به امام علیه السلام در عصر حاکمیت دولت‎های غاصب است. افزون بر این علت، امام صادق علیه السلام دلیل ستاندن صله از مردم را تطیهر و پاکیزه شدن شیعیان توصیف فرموده و به آیه «خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَكِّیهِمْ