روايت شيخ کليني از مستثنيات ابن وليد در نوادر الحکمه - صفحه 28

در رويکردي جانبدارانه، مي‏‏توان چنين گفت که در بار‏‏ه اعتماد به مراسيل نظريات مختلفي ابراز شده و ممکن است مؤلف نوادر الحکمه روايات مرسل را با در نظر گرفتن قراين و شرايطي مي‏‏پذيرفته که در آن هنگام موجود بوده است؛ ضمن آن که آنچه براي قدما در درجه اول اهميت داشته، اثبات صدور حديث از معصوم بوده است و چه بسا اين وثوق براي مؤلف نوادر الحکمه حاصل شده باشد.
اما در بار‏‏ه نقل از افراد ضعيف نيز در درجه نخست، وثوق صدوري براي قدما حايز اهميت بوده است. نکته ديگر، آن که ديدگاه رجاليان در بار‏‏ه قوت و ضعف افراد متفاوت است و شايد افرادي که در بار‏‏ه آنها حکم به ضعف شده، از ديدگاه يا در محدوده اطلاعات رجالي محمد بن احمد بن يحيي قدح قابل ملاحظه‏‏اي بر آنها وارد نبوده است.

مستثنیات ابن ولید (استثنا و ردّ روایات گروهی از راویان نوادر الحکمه از سوی ابن الولید)

همزمان با حيات احمد بن محمد، يکي از دانشمندان نقّاد شيعه، محمد بن حسن وليد (استاد شيخ صدوق) مي‏‏زيست. او که غالباً راويان و روايات مشکل‌دار را مورد نقد قرار مي‏‏داد، بر محمد بن احمد بن يحيي نقدي وارد نکرده و تنها مواردي از رواياتش را از گروهي از راويان نقد و ردّ نموده است. نجاشي در اين باره مي‏‏نويسد:
و كان محمد بن الحسن بن الوليد يستثني من روايه محمد بن أحمد بن يحيي ما رواه عن (1) محمد بن موسي الهمداني، أو ما رواه عن (2) رجل، أو يقول (3) بعض أصحابنا، أو عن (4) محمد بن يحيي المعاذي، أو عن (5) أبي عبد الله الرازي الجاموراني، أو عن (6) أبي عبد الله السياري، أو عن (7) يوسف بن السخت، أو عن (8) وهب بن منبه، أو عن (9) أبي علي النيشابوري (النيسابوري)، أو عن (10) أبي يحيي الواسطي، أو عن (11) محمد بن علي أبي سمـينه، أو يقول (12) في حديث، أو كتاب و لم أروه، أو عن (13) سهل بن زياد الآدمي، أو عن (14) محمد بن عيسي بن عبيد بإسناد منقطع، أو عن (15) أحمد بن هلال، أو (16) محمد بن علي الهمداني، أو (17) عبد الله بن محمد الشامي، أو (18) عبد الله بن أحمد الرازي، أو (19) أحمد بن الحسين بن سعيد، أو (20) أحمد بن بشير الرقي، أو عن (21) محمد بن هارون، أو عن (22) ممويه بن معروف، أو عن (23) محمد بن عبد الله بن مهران، أو (24) ما ينفرد (يتفرد) به الحسن بن الحسين اللؤلؤي و ما يرويه عن (25) جعفر بن محمد بن مالک، أو (26) يوسف بن الحارث، أو (27) عبد الله بن محمد الدمشقي. قال أبو العباس بن نوح: و قد أصاب شيخنا أبو جعفر محمد بن الحسن بن الوليد في ذلک كله و تبعه أبو جعفر بن بابويه رحمه الله

صفحه از 55