954
صِفاتُ الأحمَقِ
۰.4552.عيسى عليه السلام : المُعجَبُ برأيهِ و نَفْسِهِ ، الّذي يَرى الفَضلَ كُلَّهُ لَه لا علَيهِ ، و يُوجِبُ الحقَّ كُلَّهُ لنَفْسِهِ و لا يُوجِبُ علَيها حقّا ، فذاكَ الأحمَقُ الّذي لا حِيلةَ في مُداواتِه . ۱
۰.4553.الإمامُ عليٌّ عليه السلام : الأحمَقُ إنِ اسْتُنبِهَ بجَميلٍ غَفَلَ ، و إن اسْتُنْزِلَ عن حَسَنٍ نَزَلَ ، و إن حُمِلَ على جَهْلٍ جَهِلَ ، و إنْ حَدّثَ كَذبَ ، لا يَفْقَهُ ، و إنْ فُقِّهَ لا يَتَفَقّه . ۲
۰.4554.عنه عليه السلام : مَن نَظرَ في عُيوبِ النّاسِ فأنْكَرها ثُمّ رَضِيَها لِنَفْسِهِ فذلكَ الأحمَقُ بعَينِهِ . ۳
۰.4555.عنه عليه السلام : تُعرفُ حَماقَةُ الرّجُلِ بالأشَرِ في النِّعمَةِ ، و كَثْرَةِ الذُّلِّ في المِحْنَةِ . ۴
۰.4556.عنه عليه السلام : تُعرَفُ حَماقَةُ الرّجُلِ في ثلاثٍ : في كلامِهِ فيما لا يَعْنيهِ ، و جَوابِهِ عَمّا لا يُسألُ عَنهُ ، و تَهَوُّرِهِ في الاُمورِ . ۵
۰.4557.عنه عليه السلام : الأحمَقُ ... لا يَنْفَكُّ عن نَقْصٍ و خُسْرانٍ . ۶
954
صفات احمق
۰.4552.عيسى عليه السلام فرمود : خود رأى خودپسند ، كسى كه هرچه فضيلت است از آن خود مى داند و براى ديگران، بر خود هيچ فضيلتى قائل نيست، همه حقوق را براى خود مى داند و هيچ حقّى براى ديگران بر خود قائل نيست. اين است آن احمقى كه چاره اى براى درمان او وجود ندارد. ۷
۰.4553.امام على عليه السلام : احمق را اگر به كار خوبى متوجّه كنى، غافل مى شود ، اگر بخواهى از نيكى دست بكشد، دست مى كشد ، اگر به نادانى وادارش كنى، در پى نادانى مى رود ، چون سخن گويد، دروغ به زبان آورد ، فهم ندارد و اگر هم به او تفهيم كنى، نمى فهمد .
۰.4554.امام على عليه السلام : كسى كه عيبهاى ديگران را ببيند و آنها را زشت شمارد اما همان عيبها را در خود بپسندد، احمق واقعى است .
۰.4555.امام على عليه السلام : حماقت انسان، از اين راه شناخته مى شود كه در هنگام برخوردارى سرمست شود و در تنگدستى خود را بسيار خوار كند .
۰.4556.امام على عليه السلام : حماقت آدمى، از سه چيز شناخته مى شود: از بيهوده گوييهايش، از پاسخ دادنش به چيزى كه از او سؤال نمى شود، و از تهوّرش در كارها .
۰.4557.امام على عليه السلام : آدم احمق ... هيچ گاه از عيب و زيان كارى جدا نيست .
1.الاختصاص : ۲۲۱ . انظر العجب : باب ۲۵۱۳ .
2.الخصال : ۱۱۶/۹۶ .
3.نهج البلاغة : الحكمة ۳۴۹ .
4.غرر الحكم : ۴۵۲۰ .
5.غرر الحكم : ۴۵۴۲ .
6.غرر الحكم : ۱۷۹۰ .
7.آغاز اين حديث در باب ۹۵۶ (درمان احمق) خواهد آمد.