7
دو فصلنامه علمي تخصصي حديث حوزه 3

کجا؟ این مرغ طبیعت به طمع طعمه و تالاب از غرب به شرق می‌آید و از شرق به غرب می‌رود؛ از شمال به جنوب می‌آید و از جنوب به شمال می‌رود. برای چه؟ برای طعمه. این فرشته‌ها به ما می‌گویند پر دربیاورید تا بیرون بروید؛ پر بکشید «از جهت»، نه «در جهت»؛ از طبیعت بیرون بروید؛ چون دنباله آن حدیث این است. اگر کسی فرشته‌خوی و آسمانی نشد، نه از قرآن _ چه تسنیم و چه غیرتسنیم _ طرفی بسته است، نه از حدیث. آن‌که می‌آید، با پر می‌آید. پر پهن می‌کند برای این‌که این شاگردان پر دربیاورند، اولاً، پرواز یاد بگیرند؛ ثانیاً، «از جهت» بیرون بروند و نه آن‌که «در جهت» حرکت کنند؛ اگر آن شد انسان می‌شود فرشته‌خوی. سنایی و امثال وی می‌گویند:
تو فرشته شوی ار جهد کنی از پی آنکبرگ توت است به تدریج کنندش اطلس
بهترین پارچه‌های دنیا، پرنیان و حریر است. این پارچه حاصل کارگاه طبیعی است، چه این‌که حاصل تلاش کِرم ابریشم می‌شود پارچه ابریشم؛ با همان برگ توتی که در سطل زباله می‌اندازند؛ اما وقتی استاد ببیند، می‌شود پرنیان. حال که چنین است، چرا ما فرشته نشویم؟!
این فرشته‌ها هم که آمدند آیین فرشته‌شدن را به ما یاد بدهند؛ این فرشته‌ها نیامدند که ما فیلسوف، حکیم، فقیه و یا مرجع بشویم؛ این «مِن الجهة إلی الجهة» است. برای چنین افرادی که قصدشان رسیدن به این‌گونه امور است، فرشته‌ها نمی‌آیند و مطمئن باشید که برای آن‌ها هم پر پهن نمی‌کنند. بدانید که آن آینده‌ای ندارد؛ فرشته‌ها برای کسی که فقط می‌خواهد مرجع شود یا فیلسوف، یا حکیم شود یا مدرّس، و نام و نانی پیدا کند، پَر پهن نمی‌کنند. اما کسی که به همراه فرشته‌ها می‌رود، «از جهت» بیرون می‌رود، نه «در جهت»؛ بنابراین برای چنین شخصی پَر پهن می‌کنند. این مطلب، اصل سوم است و بخش‌های دیگر به همین برمی‌گردند.
اکنون که شما بزرگواران در کنار مائده و مأدبه حدیث نشسته‌اید، فرصتی بسیار مغتنم دارید که _ إن ‌شاءالله _ فرشته‌خوی شوید و با فرشته‌خوی شدن شما و پرواز شما «از جهت»، جامعه هم الهی شود؛ چون «تقرّب إلی الله» همین است. اگر انسان جزو مقرّبین شود و از تسنیم طرفی می‌بندد _ که مادون آن برای ابرار است، ولی خود تسنیم برای مقرّبین است _ و این که نزدیک می‌شود، به کجا می‌رود؟! چنین کسی اگر «در


دو فصلنامه علمي تخصصي حديث حوزه 3
6

جَمِیعاً عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ عَبْدِالله بْنِ مَیْمُونٍ الْقَدَّاحِ وَ عَلِیُّ بْنُ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِیسَى عَنِ الْقَدَّاحِ عَنْ أَبِی‌عَبْدِالله علیه السلام قَالَ: قَالَ رَسُولُ‌الله صلی الله علیه وآله مَنْ سَلَکَ طَرِیقاً یَطْلُبُ فِیهِ عِلْماً سَلَکَ الله بِهِ طَرِیقاً إِلَى الْجَنَّةِ وَ إِنَّ الْمَلَائِکَةَ لَتَضَعُ‏ أَجْنِحَتَهَا لِطَالِبِ الْعِلْمِ رِضاً بِهِ وَ إِنَّهُ یَسْتَغْفِرُ لِطَالِبِ الْعِلْمِ مَنْ فِی السَّمَاءِ وَ مَنْ فِی الْأَرْض... .1
این روایت را مرحوم کلینی نقل کرده است و از کلینی تا صاحب معالم،2 همه این روایت را در کتاب‌های خویش آورده‌اند که فرشته‌ها بال‌ها را پهن می‌کنند. در سوره مبارکه «فاطر» هم برای فرشته‌ها بال‌های متعدد ذکر شده است؛ مَثنی، ثُلاث و رُباع ذکر شده است: (أُولی‏ أَجْنِحَةٍ مَثْنى‏ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ)؛3 فرموده‌اند بعضی‌ها دارای دو بال‌اند و بعضی دارای سه بال، کمتر و بیشتر. این‌ها بال‌ها را پهن می‌کنند: «لَتَضَعُ‏ أَجْنِحَتَهَا لِطَالِبِ الْعِلْمِ».
در این بخش از روایت سه مطلب قابل توجه است: اول، حضور فرشته‌ها؛ دوم، دعای فرشته‌ها؛ سوم، رابطه روایت با آیه: (إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا الله ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیهِمُ الْمَلاَئِکة)4 عمده، پَر پهن کردن است که در این روایات آمده است. هم‌چنین این روایت اموری را به طالبان علوم می‌آموزاند:
اصل اول: شایسته است طالب علم، پَر پرواز داشته باشد؛ اگر کسی خواست پرواز کند، بدون پر و جناح نمی‌شود. وقتی فرشته با بال می‌آید، یعنی به طالب علم می‌گوید باید پر دربیاوری! اگر کسی پر درنیاورد، معلوم می‌شود که قدر این فرشته‌ها را ندانسته است.
اصل دوم: بایسته است طالب علم، پرواز را مطابق رهنمود اساتیدش یاد بگیرد. اگر کسی پر درآورد و پر نکشید، معلوم می‌شود نعمت را هدر داده است.
اصل سوم: الثالث و ما أدراک ما الثالث؛ تمام حرف در این مطلب سوم است. فرشته‌ها آمدند تا به ما بگویند پر دربیاورید، به ما بگویند پرواز کنید، اما از کجا به

1.. الکافی، ج۱، ص۳۴، ح۱.

2.. بصائر‌الدرجات، ج۱، ص۳، ح۲؛ من لایحضره‌الفقیه، ج۴، ص۳۸۷؛ الامالی الصدوق، ص۶۰، ح۹؛ ثواب‌الاعمال، ص۱۳۱؛ کنزالفوائد، ج۲، ص۱۰۹؛ روضة‌الواعظین، ج۱، ص۸؛ اعلام‌الدین، ص۸۲؛ منیة‌المرید، ص۱۰۷؛ معالم‌الدین و ملاذالمجتهدین، ص۱۱.

3.. فاطر، آیه۱.

4.. فصلت، آیه۳۰.

  • نام منبع :
    دو فصلنامه علمي تخصصي حديث حوزه 3
    تاريخ انتشار :
    پاییز و زمستان 1390
    سردبیر :
    غلامعلي، مهدي
    صاحب امتیاز :
    مرکز تخصّصي علوم حديث
    مدیر اجرایی :
    فاطمي‌ منش، علي
    تلفن :
    7832000
    دورنگار :
    7832001
    پست الکترونیک :
    Hadith.info@gmail.com
    مدیر مسئول :
    الهادي(خوشنويس)، جعفر
تعداد بازدید : 24627
صفحه از 199
پرینت  ارسال به