3192

خَصائِصُ الفَقيهِ

۰.16308.رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : ما ازدادَ عَبدٌ قَطُّ فِقها في دِينِهِ إلاّ ازدَادَ قَصدا في عَمَلِهِ . ^۱

۰.16309.عنه صلى الله عليه و آله : كَفى بالمَرءِ فِقها إذا عَبَدَ اللّه َ ، و كفى بالمَرءِ جَهلاً إذا اُعجِبَ بِرَأيهِ . ^۲

۰.16310.عنه صلى الله عليه و آله : لا يَفقَهُ العَبدُ كُلَّ الفِقهِ حتّى يَمقُتَ الناسَ في ذاتِ اللّه ِ ، و حتّى لا يكونَ أحَدٌ أمقَتَ مِن نفسِهِ . ^۳

۰.16311.عنه صلى الله عليه و آله : لا يَفقَهُ الرجُلُ كُلَّ الفِقهِ حتَّى يَرَى الناسَ أمثالَ الأباعِرِ ، فلا يَحفِلَ بِوُجودِهِم ، و لا يُغَيِّرَهُ ذلكَ كما لا يُغَيِّرُهُ وُجودُ بَعيرٍ عندَهُ ، ثُمّ يَرجِعَ هُو إلى نفسِهِ فيَكونَ أعظَمَ حاقِرٍ لها . ^۴

۰.16312.عنه صلى الله عليه و آله : لا يَفقَهُ الرجُلُ كلَّ الفِقهِ حتّى يَرى الناسَ في جَنبِ اللّه ِ تباركَ و تعالى أمثالَ الأباعِرِ ، ثُمّ يَرجِعَ إلى نفسِهِ فيكونَ هُو أحقَرَ حاقِرٍ لها ^۵ . ^۶

3192

ويژگيهاى فقيه

۰.16308.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : هرگز بنده اى بر فقه (شناخت خود) از دينش نيفزود، مگر اين كه بر ميانه روى او در عملش افزوده گشت.

۰.16309.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : در فقاهت (دانايى) مرد همين بس كه خدا را عبادت كند ، و در نادانى مرد همين بس كه به رأى خود مغرور باشد.

۰.16310.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : آدمى فقيهِ تمام عيار نباشد، مگر آن گاه كه خشم و كينش با مردم براى خدا باشد و مگر آن گاه كه احدى نزد او منفورتر از نفْس خودش، نباشد.

۰.16311.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : آدمى فقيه كامل نشود، مگر آن گاه كه مردم در نظرش مانند مشتى شتر باشند و به بود و نبود آنها اهميتى ندهد و همچنان كه اگر شترى در كنار او باشد فرقى به حالش ندارد، وجود مردم نيز در او تغيير و تأثيرى ايجاد نكند. و با اين حال، وقتى به خودش برگردد بيشترين تحقير و بى اعتنايى را نسبت به نفس خويش، روا دارد.

۰.16312.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود : آدمى فقيه كامل نباشد، مگر آن گاه كه مردم را در كنار خداوند متعال همانند مشتى شتر بيند و با اين حال، وقتى به خودش برگردد، بيش از همه نفْس خودش را حقير و بى مقدار شمارد.