برخی معتقدند که عیسی علیه السلام مرده است و دلایل زیر را برای سخن خود بیان میکنند:
ظاهر آیه (...يَاعِيسی إِنیِ مُتَوَفِّيک وَ رَافِعُک إِلی...)۱، با عیسای زنده در زمان حال سخن میگوید که من تو را توفی میکنم. پس به نظر میرسد که مراد از توفی، مرگ عیسی مد نظر بوده است ۲. از طرفی، اگر توفی در اینجا به معنای توفی در هنگام خواب باشد، این امر برای همه انسانها رخ میدهد و اختصاصی به حضرت عیسی علیه السلام ندارد و نیز توفی در اینجا به معنای عروج نیست؛ چون توفی در چنین معنایی به کار نمیرود ۳.
دلیل دیگر، این که در آیه (وَ إِن مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلَّا لَيُؤْمِننََّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ...)۴، ضمیر در «مَوْتِهِ» به اهل کتاب برمیگردد و معنای آیه این میشود که هیچکس از اهل کتاب نیست، مگر این که قبل از مرگش به حضرت عیسی علیه السلام ایمان آورد؛ یعنی به هنگام قبض روح آگاه میشود که عیسی علیه السلام را نکشتهاند و به او ایمان میآورد ۵.
بررسی نظریات
اگر مراد از «توفی»، مرگ عیسی علیه السلام باشد، پس بعد از مرگ تنها روح ایشان را بالا میبرند، اما همانگونه که ذکر شد، خطاب به عیسی علیه السلام است و عیسی تنها نام روح و روان نیست، بلکه نام مجموع تن و روان است ۶.
در نقد دلیل دوم نیز میتوانیم بگوییم این تفسیر صحیح نیست؛ چون چنین ایمانی برای حاضران در مجلس احتضار محسوس نیست و از طرفی هنگام مرگ، تمام حقایق روشن میشود۷ و دلیلی وجود ندارد که تنها وضع عیسی علیه السلام مطرح شود ۸.
زنده بودن عیسی علیه السلام
برخی دیگر اعتقاد دارند که عیسی علیه السلام زنده است و دلایلی از قرآن، روایات و اناجیل ارائه میدهند.
الف) دلایل قرآنی
این گروه نیز به آیه قبل ۹ استدلال میکنند؛ با این تفاوت که ضمیر در «موته» را به عیسی علیه السلام برمیگردانند؛ زیرا موضوع بحث در آیه قبل آن۱۰ نیز عیسی علیه السلام بوده است. از کنار هم
1.آل عمران/۵۵
2.تفسیر موضوعی قرآن مجید، ج۷، ص۳۵۳
3.همان
4.نساء/۱۵۹
5.منشور جاوید، ج۱۲، ص۴۱۱
6.همان، ص۴۰۵
7.. مؤمنون/۹۹ـ۱۰۰: «حَتی إِذَا جَاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُونِ* لَعَلیِ أَعْمَلُ صَالِحًا فیمَا تَرَكْتُ كلاََّ إِنَّهَا كلَِمَةٌ هُوَ قَائلُهَا وَ مِن وَرَائهِم بَرْزَخٌ إِلی یوْمِ یبْعَثُون».
8.منشور جاوید، ج۱۲، ص۴۱۱
9.نساء/۱۵۹
10.. نساء/۱۵۸: «بَل رَّفَعَهُ اللَّهُ إِلَیهِ وَ كاَنَ اللَّهُ عَزیزًا حَكِیمًا».