دستهبندی و فهرست میشوند و توضیح کوتاهی نیز در باره چگونگی ارتباطشان با بخت النصر میآید. بدیهی است بررسی بیشتر نکات تفسیری هر آیه تناسبی با این بحث ندارد و مجال دیگری میطلبد. ماجراهای یاد شده عبارتاند از:
1) ماجرای دو بار فساد بنی اسرائیل
نزد بسیاری از مفسران،۱ آیات نخستین سوره اسراء ۲ به خصوص آیه پنجم، به ماجرای لشکرکشی بخت النصر در پس فساد اول بنی اسرائیل، اشاره دارند:
وَ قَضَيْنا إِلی بَنِي إِسْرائِيلَ فِي الْكِتابِ لَتُفْسِدُنَّ فِي الْأَرْضِ مَرَّتَيْنِ وَ لَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيراً * فَإِذا جاءَ وَعْدُ أُولاهُما بَعَثْنا عَلَيْكُمْ عِباداً لَنا أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجاسُوا خِلالَ الدِّيارِ وَ كانَ وَعْداً مَفْعُولاً * ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيهِْمْ وَ أَمْدَدْنَاكُم بِأَمْوَالٍ وَ بَنِينَ وَ جَعَلْنَاكُمْ أَكْثرََ نَفِيرًا * إِنْ أَحْسَنتُمْ أَحْسَنتُمْ لِأَنفُسِكمُْ وَ إِنْ أَسَأْتمُْ فَلَهَا فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الاَْخِرَةِ لِيَسُُواْ وُجُوهَكُمْ وَ لِيَدْخُلُواْ الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَ لِيُتَبرُِّواْ مَا عَلَوْاْ تَتْبِيرًا عَسی رَبُّكمُْ أَن يَرْحَمَكمُْ وَ إِنْ عُدتمُْ عُدْنَا وَ جَعَلْنَا جَهَنَّمَ لِلْكَافِرِينَ حَصِيرًا؛۳
ما به بنی اسرائيل در كتاب (تورات) اعلام كرديم كه دو بار در زمين فساد خواهيد كرد، و برتریجویی بزرگی خواهيد نمود. هنگامی كه نخستين وعده فرا رسد، گروهی از بندگان پيكارجوی خود را بر ضدّ شما ميانگيزيم (تا شما را سخت در هم كوبند، حتی برای به دست آوردن مجرمان)، خانهها را جست و جو میكنند و اين وعدهای است قطعی! سپس شما را بر آنها چيره میكنيم و شما را به وسيله داراييها و فرزندانی كمک خواهيم كرد و نفرات شما را بيشتر (از دشمن) قرار میدهيم. اگر نيکی كنيد، به خودتان نيکی میكنيد و اگر بدی كنيد باز هم به خود میكنيد. و هنگامی كه وعده دوم فرا رسد، (آن چنان دشمن بر شما سخت خواهد گرفت كه) آثار غم و اندوه در صورتهايتان ظاهر میشود و داخل مسجد (الاقصی) میشوند؛ همان گونه كه بار اول وارد شدند و آنچه را زير سلطه خود میگيرند، در هم میكوبند. اميد است پروردگارتان به شما رحم كند! هر گاه برگرديد، ما هم بازمیگرديم و جهنّم را برای كافران، زندان سخنی قرار داديم.
بر اساس آیه چهارم این سوره، خداوند، به کیفر فساد بنی اسرائیل، دشمنان آنان را دو بار بر ایشان مسلط میکند. به اعتقاد مفسران منظور از (عِبَادًا لَّنَا أُوْلِي بَأْسٍ شَدِيدٍ) در آیه پنجم، لشکر کشی بخت النصر است که کیفر نخست را رقم زده است.
1.. برخی از این تفاسیر عبارتاند از: التبيان في تفسير القرآن، ج۸، ص۳۸۳؛ تفسير سور آبادی، ج۲، ص۱۳۵۴؛ تفسير نمونه، ج۱۲، ص۲۸؛ تفسير القرآن العظيم (ابن أبي حاتم)، ج۷، ص۲۳۱۵؛ تفسير القرآن العظيم (ابن كثير)، ج۵، ص۴۴؛ جامع البيان في تفسير القرآن، ج۶، ص۱۹۶؛ ج۵، ص۱۷، ۲۱ و ۳۳؛ الدر المنثور في تفسير المأثور، ج۴، ص۴.
2.آیات ۴ _ ۸
3.إسراء / ۴ _ ۸