از این رو، گمان میرود اضافات موجود در نقل تفسیر القمی نسبت به متن تفسیر العیاشی و کتاب الزهد، عبارات کسانی است که با الهام از نقلهای موجود در بازار داستانسرایان در صدد بر آمدهاند داستان را به گمان خود تکمیل کنند.
ب) روایت ابو رافع از پیامبر صلی الله علیه وآله
دومین روایتی که لشکرکشی بخت النصر را برای انتقامگیری الهی از خون یحیی دانسته، روایتی طولانی از شیخ صدوق است که آن را از پیامبر صلی الله علیه وآله نقل کرده است. وی در ابتدا تصریح میکند که این روایت طولانی است و ما بخش مورد نیاز را آوردهایم. با این حال، مقدار منتخب ایشان نیز نسبتاً طولانی است. از این رو، فقط بخشهایی از آن در ذیل میآید:
حدثنا أبي و محمد بن الحسن _ رضي الله عنهما _ قالا حدثنا سعد بن عبد الله، قال حدثنا أحمد بن محمد بن عيسی، عن العباس بن معروف، عن علي بن مهزيار، عن الحسن بن سعيد، عن محمد بن إسماعيل القرشي عمن حدثه، عن إسماعيل بن أبي رافع، عن أبيه أبي رافع، قال قال رسول الله صلی الله علیه وآله: إن جبرئيل علیه السلام نزل علي بكتاب فيه خبر الملوك، ملوک الأرض قبلي و خبر من بعث قبلي من الأنبياء و الرسل، و هو حديث طويل أخذنا منه موضع الحاجة إليه، قال: لما ملک أشج بن أشجان و كان يسمی الكيس و كان قد ملک مائتين و ستاً و ستين سنة ففي سنة إحدی و خمسين من ملكه بعث الله _ عز و جل عيسی _ ابن مريم _ عليهما السلام _ و بعث في عباده نبياً من الصالحين و هو يحیی بن زكريا، ثم قبض شمعون و ملک عند ذلک أردشير بن بابكان أربع عشرة سنة و عشرة أشهر و في ثماني سنين من ملكه قتلت اليهود يحیی بن زكريا علیه السلام، فلما أراد الله _ عز و جل _ أن يقبضه أوحی إليه أن يجعل الوصية في ولد شمعون و يأمر الحواريين و أصحاب عيسی بالقيام معه، ففعل ذلک و عندها ملک سابور بن أردشير ثلاثين سنة حتی قتله الله و علم الله و نوره و تفصيل حكمته في ذرية يعقوب بن شمعون و معه الحواريون من أصحاب عيسی علیه السلام، و عند ذلک ملک بختنصر مائة سنة و سبعاً و ثمانين سنة، و قتل من اليهود سبعين ألف مقاتل علی دم يحیی بن زكريا و خرب بيت المقدس و تفرقت اليهود في البلدان۱.
نقد و بررسی
در این نقل نیز، زمان حیات بخت النصر، پس از قتل یحیی علیه السلام دانسته شده و جالب آن که دوره این پیامبر را پس از عیسی علیه السلام دانسته، در حالی که یحیی علیه السلام از بشارت دهندگان عیسی علیه السلام بوده و پس از این پیامبر اولو العزم، دوران فترت آغاز شده و پیامبری نبوده است؛ چنان که از رسول اکرم صلی الله علیه وآله نقل شده است:
لیس بینی و بین عیسی نبی۲.
1.كمال الدين، ج۱، ص۲۲۵
2.صحیح مسلم، ج۷، ص۹۶؛ مسند احمد، ج۲، ص۴۶۳؛ المستدرک للحاکم، ج۲، ص۵۹۲