بررسي انتقام‌گيري خون يحيي عليه السلام از سوي بخت النصر در قرآن و روايات - صفحه 134

_ اشاره به نحوه مرگ بخت نصر و گرفتار شدنش در تیه (ظاهراً منظور سرگردانی وی در بیابان و مرگ در اثر گرسنگی و تشنگی است) در روایت توحید مفضل:
كما عوجل فرعون بالغرق و بختنصر بالتيه و بلبيس بالقتل...
_ خواب بخت نصر در دورانی که یهودیان اسیر را در بابل نگه داری می‏کرد و تعبیر خواب او توسط دانیال.۱
_ اشاره به خرابی بیت المقدس توسط بخت النصر و تبدیل آن به مرکز زباله‌دانی و شکایت بردن این مکان به خداوند:
علل‏الشرائع، عن موسی بن بكر، عن أبي الحسن الأول علیه السلام قال، قال النبي صلی الله علیه وآله: إن الله أوحی إلی موسی أني منزل عليک من السماء ناراً فأسرج منها في بيت المقدس، فقال: لما خرب بختنصر البيت و ألقی فيه الكناسات اتخذ فيه حشاً فشكت تلک البقعة إلی الله _ عز و جل _ ، فقالت: يا رب! عمرتني بملائكتک و جعلتني بيتک و جعلت في مواضع خيار أنبيائک و رسلک و سلطت علي مجوسياً يعبد النيران، ففعل في ما فعل، قال: فأوحی الله _ عز و جل _ إليها أنما فعلت بک هذا ليعلم أهل القری أنهم إذا عصوني كانوا علي أهون۲.
در این متن، بخت النصر مجوسی دانسته شده است. از این جهت، با نقل‏‏هایی تاریخی که او را از وابستگان حکومت ایران در دوران تولد عیسی می‏دانند، هماهنگی دارد و با نقلِ مشهور «استقلال دولت کلده به رهبری بخت النصر و شکل نگرفتن دولت هخامنشی در آن دوران »، ناسازگار است. مشکل دیگر این متن، تعبیر آغازین حدیث «إن الله أوحی إلی موسی أني منزل عليک من السماء ناراً فأسرج منها في بيت المقدس» است که با حقایق تاریخی در تعارض است؛ زیرا در زمان موسی بنی اسرائیل به فلسطین دست نیافتند و در وادی «تیه» گرفتار شدند. ساخت بیت المقدس مربوط به دوران داوود و سلیمان است.
تنها نکته قابل توجه در این متن، عبارت پایانی حدیث فوق است: «أنما فعلت بک هذا ليعلم أهل القری أنهم إذا عصوني كانوا علي أهون» که بر قاعده و سنت الهی کیفر دادن به ملت‏های عصیان‌گر دلالت دارد و بر پندآموزی و عبرت‌گیری نظر دارد. به نظر می‏رسد این نکته برگرفته از شیوه رایج و رفتار قاعده‌مند معصوم در نقل داستان دارد که از سوی دیگران الگو برداری شده است.
_ راوندی در قصص الانبیاء متنی را به امام صادق علیه السلام نسبت داده که در آن بر انتقام-گیری الهی از دشمنان اولیا توسط شرورترین افراد اشاره دارد و انتقام بخت النصر از یحیی را در همین زمینه توجیه و تبیین می‏کند:

1.. الخرائج ‏و الجرائح، ج۱، ص۷۶: قال دانيال في الرؤيا التي رآها بخت نصر ملك بابل و عبرها... .

2.علل‏الشرائع، ج۲، ص۳۱۹، ح۳

صفحه از 138