انديشه‌هاي حديثي سيد بن طاووس - صفحه 102

شدن برای اخلاص بیشتر در ماه رمضان، نسخ حرمت موجود در صدر اسلام و عدم حرمت امروزین آن و یا احیای سنت نبوی در مورد این عمل می‌داند:
من الرواية في ذلک ما رويناه باسنادنا إلی أبي جعفر محمد بن بابويه _ رحمه اللّه _ من كتاب من لا يحضره الفقيه، فقال ما هذا لفظه: و قال أمير المؤمنين _ صلوات اللّه عليه _ : يستحبّ للرّجل أن يأتي أهله أوّل ليلة من شهر رمضان.
أقول: و لعلّ مراد صاحب الآداب من هذه الحال و تخصيص الالمام بالنّساء قبل الدّخول في الصيام، ليكون خاطر الإنسان في ابتداء شهر رمضان موفّراً علی الإخلاص و مقام الاختصاص، و طاهراً من وساوس الشّيطان. أو لعلّ ذلک لأجل انّه كان محرّماً في صدر الإسلام، فيراد من العبد إظهار تحليله و نسخ تحريمه. أو لعلّ المراد احياء سنّة رسول اللّه _ صلی اللّه عليه و آله _ بالنّكاح في اوّل ليلة من شهر الصيام، و يمكن ذكر وجوه غير هذه الاقسام، لكن هذا الّذي ذكرناه ربّما كان أقرب إلی الافهام۱
.
•در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده که ایشان در روز عرفه، امامان تا آن زمان را با صدای بلند معرفی کردند. سید در بیان علت این اهتمام حضرت می‏گوید که شاید علت، این باشد که در میان مردم کسانی از فرقه‏‏های مختلف باشند که معاند نبوده، در اعتقادات خود دچار شبهه شده باشند. از این رو، برای هدایت ایشان این امر صورت گرفته است:
أقول: و لعلّ السبب في الاهتمام بإظهار الامام يوم عرفة، لأنه يوم معظم عند كافّة المسلمين، فلا يستبعد انّ في الحاضرين من هو من الفرق المختلفين، و ان يكون غير معاند في الاعتقادات، بل لشبهة من الشبهات۲.
• وی در بیان علت این که چرا روزه در روز عرفه مکروه است، می‏گوید که شاید بدان سبب است که هر کسی روزه بگیرد، از انجام دعا باز می‏ماند و یا این که هلال روز عرفه مشکوک به روز عید قربان بوده و خوف حرمت روزه وجود داشته باشد:
أقول: و لعلّ سبب كراهيّة صوم يوم عرفة إذا كان الّذي يصومه يضعفه عن استيفاء الدعاء، أو يكون هلاله مشكوكاً فيه، فتخاف ان يكون يوم عرفة عيد الأضحی۳.

3. جمع اجتهادی روایات

از ویژگی‏های هر مجتهدی آن است که بتواند روایاتی را که به ظاهر با هم و یا با ادله شرعی دیگر اختلاف دارند، با استفاده از قواعد عرفی حتی الامکان جمع کرده و از تساقط روایات جلوگیری کند؛ همان گونه که وی نیز به لزوم این امر تذکر می‏دهد:
منی أمكن العمل بالجمع بين الأخبار المختلفات في ظاهر الروايات، علی وجه من الوجوه؛ سواء كان ذلک بتخصيص العموم، أو ببيان المجمل، أو بغير ذلک من التأويلات فالواجب العمل بالجميع مع الإمكان۴.
و این چیزی است که در آثار سید بن طاووس به وضوح قابل مشاهده است.

1.الإقبال‏، ج۱، ص۱۹۰

2.همان، ج۲، ص۵۸

3.همان، ج۲، ص۶۰

4.فتح‏الأبواب، ص۲۱۰

صفحه از 118