نمونه

وی در مورد این که آیا دعا به صورت جمعی به استجابت نزدیک‏‏تر است یا انفرادی بیان می‏دارد که دو دسته روایت داریم که هر یک مؤید دسته‏ای است. سپس با بیان این که ملاک در عمل اخلاص است، این دو دسته روایت را بدین ‏صورت جمع می‏کند که اگر کسی می‏داند که در اجتماع، اخلاص و توجه وی به پروردگار کم نمی‏شود، به صورت اجتماعی به دعا بپردازد و اگر غیر از این است، به روایاتی که ترغیب به دعای انفرادی دارند، عمل کند:
أقول: و امّا هل الاجتماع يوم عرفة أفضل أو الانفراد؟ فاعلم انّ الأحاديث وردت انّ اجتماع أربعين في الدّعوات و قضاء الحاجات، يقتضي تعجيل الاجابات و تفريج الكربات، و وردت أحاديث انّ الدعاء في السّر أفضل الدعاء و أبلغ في الظفر بالإجابة. و إذا كانت الاخبار علی هذه السبيل فينبغي ان يكون علی نفسه بصيرة في كلّ كثير و قليل، فان عرف من نفسه انّ اجتماعه بالنّاس لا يشغله عن مولاه، و انّه يكون أقرب له إلی رضاه، فالاجتماع لمثل هذه القويّ من العبّاد أفضل من الانفراد، و ان كان يعلم من نفسه انّ الاجتماع بالعباد يشغله عن سلطان المعاد، فهذا ينبغي له ان يعمل علی الانفراد. و جملة الأمور انّ المراد من العبد المبالغة في اخلاص الاعمال، فكيف قدر علی الظفر بهذه الحال، فليبادر إليها و يعتمد عليها^۱.

ب‌. عقل‏‏گرایی یا اخباری‏‏گری

یکی از مهم‏ترین اختلاف‏‏های جریان اخباری‏‏گری با عقل گرایان در نوع مواجهه آنان با روایات است. اخباریان نوعی تصلب را بر ظاهر روایات می‏پذیرند؛ در حالی که عقل‌گرایان قایل‌اند که می‏توان روایات را با قواعد عقلی تأویل کرد و یا دست از ظاهر آنان برداشت. اگر چه سید بن طاووس در زمانی می‏زیسته است که هنوز تفکر اخباری‏‏گری به صورت یک مکتب فکری مطرح نشده بود، اما ایشان را در این خصوصیت می‏توان هم عقیده با جریان عقل‏‏گرایی در شیعه دانست که از نشانه‏‏های بارز آن وجود مواردی همچون تأویل روایات و عدم جمود بر ظاهر روایات از سوی ایشان است ^۲.

1. تأویل روایات

یکی از نکات بارز در نوشته‏‏های حدیثی سید بن طاووس بیان وجوهی برای تأویل روایاتی است که در ظاهر دارای معنایی متفاوت بوده، با دیگر روایات سازگاری ندارند و بدین طریق وجه جمع این روایات با دیگر ادله را بیان می‏دارد.
از جمله تأویل‏‏های ذکر شده توسط وی می‏توان به این وجوه اشاره کرد: بیان روایت در مقام تقیه، احتمال نسخ در روایت، وجود غلط از جانب روات، تقیید روایت به قضیه شخصی و مصداق