انديشه‌هاي حديثي سيد بن طاووس - صفحه 113

البته با توجه به نکته‌ای که در ادامه، در بخش طرق نقل روایت خواهد آمد _ که در آنجا بیان می‏شود که حداقل یک طریق و آن هم طریق عبد القاهر اصفهانی در تمام روایات وی وجود دارد _ نتیجه می‏شود که تعداد روایات بدون سند _ که از باب تسامح در ادله سنن نقل شود _ بسیار کم و حتی نزدیک به صفر است:
أقول: و لو لم يكن من العذر الواضح و المخرج الصالح في كل ما يكون في هذا الكتاب من رواية عن من روی عنه مطعن بسبب من الأسباب أو حديث لم أذكر إسناده لبعض الأعذار إلا ما رويت عن جماعة من ذوي الاعتبار و أهل الصدق في نقل الآثار بإسنادهم إلی الشيخ المجمع علی عدالته أبي جعفر محمد بن بابويه _ تغمده الله برحمته‏ _ فيما رواه من كتاب ثواب الأعمال، عن صفوان بن يحیی المتفق علی ورعه و أمانته، عن أبي عبد الله علیه السلام أنه قال‏: من بلغه شي‏ء من الخير فعمله كان له أجر ذلك، و إن كان رسول الله صلی الله علیه وآله لم يقله۱.

2) توثیق و تضعیف راویان

ابن طاووس در لابه لای کتب خود به توثیق و یا تضعیف بعضی راویان می‏پردازد که در این زمینه بعضی را به صورت گذرا و اجمالی و بعضی دیگر را به صورت تفصیلی و تحلیلی بیان می‏کند. این ابراز نظر سید، به دلیل ابن که وی به کتب متقدمان از رجالیان دسترسی داشته است، حایز اهمیت است:

أ‌) بیان اجمالی

به عنوان مثال، وی یونس بن عبد الرحمن را از کسانی معرفی می‏کند که معصوم او را ثنا گفته است:
و رويت بعدة طرق إلی يونس بن عبد الرحمن في جامعه الصغير و هو ممن أثنی المعصوم عليه رضوان الله _ جل جلاله _ عليه۲.
و در جای دیگری حسین بن عبد الله غضایری را با عنوان شیخ ثقه فقیه فاضل نام می‏برد:
.. روينا بأسانيد جماعة، عن الشيخ الثقة الفقيه الفاضل الحسين بن عبد الله الغضائري...۳.

ب‌) بیان تحلیلی

وی در انتقاد به نظر کسانی که محمد بن سنان را تضعیف کرده‏اند، روایاتی را ذکر می‏کند که دال بر توثیق وی است؛ همانند روایتی که از امام جواد علیه السلام نقل شده که ایشان در جواب سؤال از ابن سنان فرمودند که خدا محمد بن سنان را خیر دهد؛ چرا که به ما وفادار است. همچنین جایگاه والای وی در نزد سه امام و روایت وی از ایشان را قرینه‏ای بر جایگاه ویژه وی در نزد ائمه

1.همان، ص۱۲

2.فرج‏المهموم، ص۲۳

3.همان، ص۹۷

صفحه از 118