انديشه‌هاي حديثي سيد بن طاووس - صفحه 99

کتاب اللهوف که گردآوری وقایع ذکر شده در باره حادثه کربلاست _ به دست رسیده است؛ اما بیشتر دیدگاه‌ها و شیوه‏‏های حدیثی وی در کتب ادعیه وی قابل دریافت است.
در این مقاله سعی بر آن است که با بررسی مهم‏‏ترین آثار حدیثی وی _ که همان مجموعه آثار تتمات مصباح المتهجد است _ مهم‌ترین اندیشه‏‏های حدیثی سید بررسی گردد تا بتوان از آثار او هر چه بهتر بهره گرفت.
آنچه در این مقاله خواهد آمد، به پنج بخش فعالیت‌‏‏های فقه‏الحدیثی، اخباری‏‏گری یا عقل‌گرایی، اندیشه‏‏های رجالی و سند شناختی، تعامل با ادعیه و نقل از کتب اصول تقسیم شده است که در آنها مباحثی چون تأویل روایات، عدم جمود بر ظاهر روایات، بیان علل احکام، توضیح روایات، جمع اجتهادی روایات، انشای ادعیه، تغییر در الفاظ ادعیه، توثیق و تضعیف روات، نقل از کتب اصول، بررسی تحلیلی اعتبار سنجی روایات و طرق نقل روایت به عنوان اهم موضوعات در تفکر و روش حدیثی سید بن طاووس مورد اشاره قرار گرفته است.

الف. فعالیت‏‏های فقه‏الحدیثی سید بن طاووس

1. توضیح روایات

آنچه از نوشته‏‏های سید بن طاووس بر می‏آید، آن که وی با تسلط فراوانی که بر ادله شرعی و مبانی دینی، بویژه جنبه‏‏های اخلاقی دستورات دینی دارد، در لا به لای بیان روایات، به توضیح مختصر روایات می‏پردازد که این توضیحات گاهی برای فهم بهتر ظاهر روایت و گاهی برای فهم بهتر معانی باطنی بیان شده است و گاهی نیز به هدف بیان نکاتی اخلاقی که از روایت استفاده می‏شود، ذکر شده است.

نمونه:

• وی مقصود از نظر رحمان را _ که در روایت ذیل آمده _ شامل شدن رحمت الهی و رضایت خدا از او بیان می‏دارد ۱.۲
• و در باره روایتی که در آن بیان شده که اگر کسی سه روز از شعبان را روزه بگیرد خدا را در عرشش زیارت می‏کند معانی ذیل را برای عبارت «زار الله فی عرشه» بیان می‏دارد:

1.الإقبال، ج۳، ص۸۰

2.. روي عن الصادق علیه السلام انّه قال: من قرأ يوم عاشوراء الف مرة سورة الإخلاص، نظر الرحمن إليه، و من نظر الرحمن إليه لم يعذّبه ابدا. أقول: لعلّ معنی نظر الرّحمان إليه، اراد به نظر الرحمة للعبد و الرضا عنه و الشفقة علیه.

صفحه از 118