به این روش مخالف بودند ^۱. تطوراتی که در این دوره حول حجیت خبر واحد رخ داد، شاهد گویایی بر شاخصه دوم است. همان طور که از نوشته‏های اصولی قرون ششم تا نهم بر می‏آید، حجیت خبر واحد مفروض بود و تنها سخن از دلایل حجیت و تنظیم ویژگی‏ها‏ و تقسیمات این خبر گفته می‏شد («مراحل تطور الاجتهاد»). در این باره نکته مهمی که از جمله دلایل تدوین علم درایه نیز محسوب می‏شود، مخفی شدن قراینی است که همراه حدیث بوده است ^۲. بدین جهت، تربیع روایات به چهار نوع صحیح و حسن و موثق و ضعیف، دستاورد این دوره از جریان حدیث پژوهی است. این اقدامات تا آنجا ادامه پیدا کرد که استاد امین استرآبادی، صاحب معالم، شهادت عدلین را در تزکیه راوی شرط دانست ^۳. استرآبادی در تحلیل این دو عامل این گونه می‏نویسد:
خلاصه آن که دین دو بار تخریب شد، یکی روزی رحلت پیامبر صلی الله علیه وآله و دیگری روزی که قواعد اصولی و اصطلاحاتی که عامه در کتاب‏های اصولی‌شان و در کتاب‏های درایة الحدیث نام برد‏ه‏اند، در بین احکام و احادیث ما رواج پیدا کرد^۴.
جریان دیگری که در کنار دو جریان اصیل نص‏گرا و عقل‏گرا همواره به شکل رادیکالی، در مواقعی که شکاف بین این دو گروه ایجاد می‏شد، خود را نمایان می‏ساخت، صوفیان و باطن‌گرایان بوده‏اند.^۵ به اذعان برخی از نویسندگان، در این دوره عالمانی _ که بیشتر مشرب اخباری داشتند _ در مبارزه با تصوف شدت بیشتری به خرج می‏دادند («برخورد دو تفکر در عصر صفوی»). صوفیان و قزلباشان با وجود فراز و نشیب‏‏های مختلفی که در این دوره وجود داشت («پژوهشی در باره قزلباش»)، به عنوان یک عامل فرهنگی قدرتمند، در دوران ظهور و تداوم اخباریان، حضور داشته‌اند. در این دوران، به دلیل اوج و بالندگی گرایش به عقل ^۶ چنین جریاناتی از این فرصت برای ارائه تراوشات خود بهره بردند.

نادرستی انتساب عدم پذیرش ظواهر قرآن به اخباریان

همان طور که اشاره شد، وحید بهبهانی، وضعیت بحرانی بین دو گروه اخباری و اصولی را به گونه‏ای مدیریت نمود که چهره موجهی از اخباریان بر جا نماند. نقد‏های تند وی بر آنان، به ویژه در خصوص قرآن، به قدری مبهم و تاریک است که نمی‏توان از چنین شخصیتی پذیرفت که بدون مراجعه به متن عبارات آنان، این گونه اخباریان را متهم به وهم آلودگی و درک نکردن