که در آثار و مکتوبات گوناگون یافته‌اند. متونی را که این دو برای توصیف رجال به کار گرفته‌اند، نشان‌دهنده سبک کار ایشان و سنجه‌ای است برای توصیفاتشان که بر محور پاره‌نوشته‌های خودشرح‌حال‌نگاری گذشتگان شیعه و آثار کلامی و جدلی و تألیفات فقهی بنا شده است. شیخ‌طوسی و نجاشی هم‌چنین از گزارش‌های موجود در آثار مختلف جدلی اهل تسنن و کتاب‌های رجالی ایشان و نیز شرح حال رافضه استفاده کرده‌اند. نقل قول‌های شفاهی جامعه شیعه نیز به این مطالب ضمیمه شده است.
شیعه چندین اثر رجالی دیگر نیز در همان دوره به رشته تحریر درآورده است. ویژگی برجسته کتاب محمد بن اسحاق ندیم (متوفای 991 تا 990 م.) این است که به همه رشته‌های علوم، هنر، مکاتب فقهی و سنت‌های رایج بین مسلمانان پرداخته است. در واقع، او خود را به ذکر آثار مسلمانان محدود نکرده است، چراکه هم تألیفات مسلمانان و هم تألیفات غیرمسلمانان در حوزه‌های مختلف را فهرست کرده است. با این حال، مطالب او درباره اصحاب ائمه بسیار موجز است، به طوری که به کمتر از ده صفحه می‌رسد و تنها به تعداد اندکی از صدها پیرو ائمه اشاره می‌کند؛ بنابراین، حجم کار رجالی وی اندک است.^۱
دیدگاه شیعه درباره کار ابن‌ندیم را می‌توان از توضیحی که در ادامه می‌آید، به دست آورد. بنا بر قول محمدتقی شوشتری، شیخ‌طوسی به خاطر پیروی از نظریات ابن‌ندیم، دچار اشتباهات فراوانی شده است، چرا که در مواردی عیناً عبارات او را نقل می‌کند. او در ادامه می‌گوید: «در جایی که شیخ‌طوسی و نجاشی با هم اختلاف نظر دارند، باید نظر نجاشی را ترجیح داد، زیرا او به کتاب ابن‌ندیم تکیه نکرده است».^۲ طبق نظر