گواهی راستین بر درستی این ادعاست۱ .
بیشک، در گفتمان حدیثپژوهی امروز جهان، نوشتن مقالهای جامع و دقیق در موضوع یکی از مسائل حدیثی، بدون توجه کامل به میراث مسلمانان و خاورشناسان، نوشتاری ناتمام جلوه خواهد نمود؛ به ویژه اگر نویافتهها، دقتها و نوآوریهای محتوایی _ روشی آنان از دیدِ پژوهشگر، مغفول بماند، سستی و کاستی پژوهه بیشتر نمایان خواهد بود. از همینرو، حدیثپژوهان مسلمان دوره معاصر، خود را چندان بینیاز از توجه به دیدگاههای خاورشناسان نمیبینند و در هنگامه تحقیق، آرای آنها را از نظر میگذرانند؛ حتی گاه به سبب اهمیت مسئله، تبیین و نقد آرای آنان را، فصل یا بخش خاصی از نوشتار خود قرار میدهند. آگاهی از دغدغهها، شبهات، مسائل علمی و نتایج پژوهشهای حدیثی خاورشناسان، برای پژوهشگران و مراکز تحقیقاتی جهان اسلام، ضرورتی علمی و پژوهشی است و در پیشبرد طرحهای حدیثپژوهی، راهگشاست. گاه آگاهی از موضوعات همایش پژوهشی خاورشناسان، شبهات و تازههای نشر آنان، ممکن است در ذهن پژوهشگرِ مسلمان بارقههایی ایجاد کند و او را به کاویدن مسئله و یافتن پاسخی درست و منطقی، به تکاپو وادارد. همچنین آگاهی از میراث حدیثپژوهی غربیان، ضمن افزایش دامنه دانستههای تخصصی پژوهشگران مسلمان، میتواند از انتشار شبهات کاذب علمی در سطح جامعه دانشگاهی، پیشگیری کند. پژوهشگران علوم حدیث، اگر از مسئلهها و شبهههای حدیثی رایج در میان خاورشناسان آگاهی داشته باشند، در پاسخ به آنها گامهای مؤثری برخواهند داشت؛ نه آنکه شبهه مذکور، در سطح جامعه آکادمیک ما فراگیر شده باشد، ولی جامعه پژوهشی ما از اصلِ صورت مسئله نیز بیاطلاع باشد و در مقام داوریِ دیرهنگام هم، با توجیه کمبود فرصت یا فقدان امکانات پژوهشی لازم، نتواند موضع منطقی در مقابله با آن اتخاذ کند. البته این نکته بدان معنا نیست که همه پژوهشهای حدیثی
1.. ر.ک:المستشرقون و الحدیث النبوى؛ المستشرقون و السنة؛ ظاهرة الاستشراقیه و اثرها فی الدراسات الاسلامیه؛ مستشرقان و حدیث: نقد و بررسی دیدگاههای گلدزیهر و شناخت.نگارنده در مقالهای به توصیف و تحلیل پژوهشهای انتقادی عربزبانان دربارۀ مطالعات حدیثی غربیان پرداخته است كه به زودی نشر خواهد یافت. متأسفانه در حوزه نقد آثار حدیثی غربیان به زبان فارسی، نوشتههای چندان مهمی نداریم و بیشتر گرایش ترجمه حاكم بوده و مقالاتی چند به طور پراكنده در مجلات و بیشتر در مجله علوم حدیث وابسته به دانشكده علوم حدیث به فارسی ترجمه شده است و میتوان گفت، هنوز در آستانۀ ورود به این حوزه پژوهشی دستنخورده در ایران هستیم.