گونه‌پژوهي پژوهش‌هاي فقه‌الحديثي خاورشناسان - صفحه 36

مقالات متعددی از آنان در این عرصه به قلم آمده است. از لحاظ روشی، رویکرد غالب مقالات غربیان در این حوزه، تاریخی و گاه تحلیلی _ انتقادی است و موضوعات فقهی و حقوقی پرداخته‌شده، از تنوع برخوردار بوده است.

شرح‌الحدیث

شرح و بررسی روایات فقهی، موضوع مقالات متعددی از خاورشناسان است که سعی داشته‌اند به شرح و تفسیر روایت منتخب بپردازند. خاورشناسان از قواعد فهم و تفسیر، روش‌های هرمنوتیکی و تاریخی در تحلیل احادیث سود جسته‌اند؛ از این رو، مراد از اصول فهم حدیث قطعاً همان اصول رایج در میان حدیث‌پژوهان مسلمان نیست و کاملاً به توان و دامنه اطلاعات تفسیری _ تحلیلی مسشترق بستگی دارد؛ لذا از مقاله‌ای تا مقاله دیگر، متفاوت است. موضوعات روایات منتخب برای شرح و تفسیر نیز متنوع است و از علایق پژوهشی، رشته تحصیلی و دانسته‌های تخصصی مستشرق تأثیر پذیرفته است؛ نمونه‌های فراوانی از فقه سیاسی، جزائی، مسائل زنان، معاملات، اطعمه، عبادات و... در مقالات آنان به چشم می‌خورد. در حوزه فقه سیاسی می‌توان به مقالات بررسی فقه‌الحدیثی حدیث «عشره مبشّره» روایت «... مجدد رأس کل مأئة» و تحلیل استناد خوارج به روایت «... و لو کان عبداً حبشیاً» در عدم اشتراط قریشی‌بودن خلیفه اشاره کرد. مایا یازیگی۱ در مقاله «حدیث عشره مبشّره یا استفاده‌های سیاسی از یک حدیث۲ » به بررسی فقه‌الحدیثی حدیث معروف «عشره مبشّره» پرداخته است تبیین نقش زمینه‌های تاریخی _ سیاسی در جعل این حدیث و استفاده‌های سیاسی از آن در جریان خلافت، از اهداف اصلی نویسنده مقاله است که با تحلیلی مستند و روشمند ارائه شده است. در حدیث عشره مبشّره _ که در چهار کتاب از «صحاح شش‌گانه» اهل‌سنت گزارش شده است _ حضرت‌محمد صلی الله علیه و آله راه‌یابی ده نفر از صحابه خود: ابوبکر، عمر، عثمان، علی‌بن ابی‌طالب، طلحه، زبیر، سعد بن وقاص، سعید بن

1.. Maya Yazigi. او علاقه‌مند به مطالعه موضوعات اجتماعی و سیاسی در حوزه تاریخ اسلام است. وی دوره‌های آموزشی مطالعات مذهبی در موضوعات متعددی چون ارث در اسلام، هنر در اسلام: تاریخ و معماری، زن در اسلام را در UBC گذرانده است. از وی مقالات متعددی در مباحث تاریخ اسلام با رویكرد حدیثی منتشر شده است. وی هم‌اكنون استاد دانشكده UBCدانشگاه كلمبیا است.

2.. STUDIA ISLAMICA، No ۸۶، pp ۱۵۹-۱۶۷.

صفحه از 47