زید، عبدالرحمن بن عوف و ابوعبیده جراح، به بهشت را بشارت داده است. بررسی زمینههای تاریخی _ سیاسی ظهور این حدیث، پیوند محتوایی حدیث عشره مبشّره با مسئله رهبری پس از پیامبر صلی الله علیه و آله و بهرهمندی از آن در منازعات سیاسی، بهویژه در مسئله خلافت، از محورهای مهم در تحلیل این حدیث بوده است. در تحلیل یازیگی، حدیث «عشره مبشّره» از نظر تاریخی، پس از رحلت حضرتمحمد صلی الله علیه و آله ظهور کرده است، دقیقاً زمانی که جامعه اسلامی با مسئله جانشینی پس از پیامبر صلی الله علیه و آله دست به گریبان بوده است؛ از سویی، مهاجران مکی تلاش میکردند تا ادعای خود را مبنی بر انتخاب خلیفه از میان آنان تقویت کنند و در سوی دیگر انصار مدینه تأکید داشتند خلیفه از گروه آنان انتخاب شود.
مفهوم «عشره مبشره» و احادیث همگون آن، نشانههایی از تصور جامعه اسلامی پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله ، درباره مسئله خلافت است، و این مسئلهای بود که به دست صحابه قریشی رقم خورد. در نگاهی کلی میتوان موضوعات طرحشده در مقاله حاضر را به دو بخش تقسیم کرد؛ بخش اول «بررسی سندی و متنی» حدیث «عشره مبشره» است که به تبیین نکات رجالی و ویژگیهای متنی آن پرداخته شده است. تفاوتها و مشترکات نسخه منقول حدیث «عشره مبشره» از عبدالرحمن بن عوف و سعید بن زید نوفلی، محبوبیت پسینی ده صحابه منتخب در حدیث «عشره مبشّره»، مفهوم نمادین عدد ده (عشره)، پیشبینی اسامی خلفا، راویان و مروجّان حدیث عشره و... در شمار مطالب بخش اول قرار میگیرند. تحلیل «کارکردهای سیاسی» حدیث «عشره مبشره» مطالب بخش دوم مقاله است که نویسنده با رویکردی فقهالحدیثی به تحلیل نکات سیاسی حدیث پرداخته است. اغراض و توجیهات سیاسی اهلسنّت مبتنی بر حدیث «عشره مبشره» در مواجهه با تفکر سیاسی شیعه و جریانهای سیاسی تندرو، خلیفه اول و حدیث عشره مبشره، پیشبینی اسامی خلفا، قریش و بهرهوری سیاسی از حدیث عشره و... از جمله مطالب بخش دوم هستند.
اِلا لاندو۱ در مقاله «بررسی روایت مجدد رأس کل مأئة۲ » به تحلیل فقهالحدیثی
1.. Ella Landau-Tasseron.
وی پژوهشگر و استاد دانشگاه است. حوزۀ مطالعاتی او تاریخ صدر اسلام و شخصیتپژوهی است. از آثار معروف وی میتوان به: بیوگرافی صحابه پیامبر صلی الله علیه و آله و تابعان، تاریخ طبری و زیست شناخت صحابه اشاره كرد.
2.. STUDIA ISLAMICA، No۷۰،pp۷۹- ۱۱۷.