گونه‌پژوهي پژوهش‌هاي فقه‌الحديثي خاورشناسان - صفحه 39

از پیامبر صلی الله علیه و آله است. در این احادیث بر این نکته تأکید شده است که خلفای بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله همگی از قبیله قریش خواهند بود و گونه‌ای انحصار در سیاق این روایات وجود دارد. کرونه به دنبال یافتن پاسخ این پرسش‌ها است راز تعارض روایات نبوی با عباراتی چون: «أن نطیع الأمیر حتى ولو کان عبدا حبشیاً» در چیست؟ چگونه می‌توان تعارض پیشین را برطرف کرد؟ اسناد روایات دسته دوم از چه ویژگی‌های برخوردارند؟
در تحلیل کرونه از منظر دیگری، مسئله معیار در انتخاب خلیفه را می‌توان چنین تحلیل کرد که خوارج، اصل «دموکراسی: میزان رأی اکثریت مردم» را جای‌گزین اصل نص‌گرایی کردند. پیش‌زمینه‌های تاریخی، سیاسی و فرهنگی متعددی پیرامون احادیث خلافت و نگره خوارج در این مسئله، وجود دارد؛ نویسنده کوشیده است با پژوهشی تاریخمند و مستند به منابع اسلامی، آن‌ها را بکاود.
بازتاب مسائل زنان در احادیث اسلامی، از دیگر عرصه‌های مورد توجه غربیان است که از منظرهای مختلفی بدان توجه نشان داده‌اند. بررسی مسئله جایگاه زن مسلمان در دوره آغازین شکل‌گیری تفکر اسلامی و ادوار بعدی آن، دغدغه اصلی برخی از غربیان بوده است. برای نمونه، نابیا آبوت۱ در دو مقاله «زن و دولت در اسلام آغازین»۲ ،با نگاهی تاریخی و مستند به گزاره‌های قرآنی و روایی، به تبیین جایگاه اجتماعی زنان در جامعه اسلامی و موقعیت سیاسی آنان در دولت، در صدر اسلام پرداخته است. قلمرو زمانی مد نظر آبوت، دوره حیات حضرت‌محمد صلی الله علیه و آله ، دوره خلفای راشدین و دوره بنی‌امیه بوده است. تبیین نقش پیامبر صلی الله علیه و آله در احیای شخصیت زنِ عرب و تبیین منزلت زنِ مسلمان در نگاه قرآن و پیامبر صلی الله علیه و آله ، از مباحث مهم مقاله نخست وی به شمار می‌آید. وی در این مقاله، نمونه‌های تاریخی متعددی از طبقات ابن‌سعد، سیره ابن‌هشام و منابع متقدم تاریخی درباره مواجهه و عمل‌کرد مثبت پیامبر صلی الله علیه و آله با مسئله حقوق زنان را گزارش کرده و به تحلیل نشانده است. گزارشات تاریخی موجود گواه این مهم است که پیامبر صلی الله علیه و آله تلاش‌های جدی و زیادی در تغییر نگره جامعه عرب به

1.. Nabia Abbott. او پژوهش‌گر سابق مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیكاگوست. وی بیشتر در حوزه زن‌پژوهی و تاریخ صدر اسلام به تحقیق پرداخت. از ایشان تا كنون مقالات و كتاب‌های متعددی چاپ شده است. از آثار معروف وی، كتاب Aisha:The Beloved of Mohammed (عایشه: محبوب حضرت محمد صلی الله علیه و آله ) است.

2.. NEAR ESTERN SRUDIES، No۱، pp ۱۰۶- ۱۲۶: IBID، No۳، pp ۳۴۱-۳۶۸.

صفحه از 47